Trầu này đủ vỏ, đủ vôi
Ðủ cau , đủ thuốc, đủ mùi xạ hương.
Không ăn thì bảo rằng thường
Ăn rồi thì biết người thương thế nào
Trong kho tàng ca dao tục ngữ Việt Nam , những câu nói về trầu cau , đọc một ngày không hết , có khi bi thương , có khi vui tươi nhí nhảnh , lại có lúc hờn dỗi . . .
Ba đồng một mớ trầu cay
Sao anh không hỏi những ngày còn không
Bây giờ em đã có chồng
Như chim vào lồng như cá cắn câu
Cá cắn câu biết đâu mà gỡ
Chim vào lồng biết thưở nào ra
Hay lại có câu :
Trầu em buộc dải yếm đào
Hỏi người tri kỷ ăn vào có say
? Lại nhớ thưở còn nhỏ , năm đó Tiểu Siêu 4 tuổi , ngày đám cưới chú cũng vụng trộm lấy một miếng trầu nhai cho đỏ môi
. Hậu quả là say không biết đường nào mà lần nữa
, từ đó tới nay , đọc văn cũng nhiều , đi đám lễ , đám hỏi , hội hè , trầu thấy cũng ko ít mà ko dám một lần thử lại . Ấy là lại nói tới dạo học vầ phong tục môn chuyên ngành kỳ thứ 4 ĐH , thấy thầy giáo than rằng tục ăn trầu ngày nay đã ngày một mai một đi nhiều , sợ sau này sẽ chỉ còn là một trong những thứ được nhắc tới chứ ko còn được áp dụng trong đời sống người Việt . Bỗng nhiên nghĩ mà cảm thấy hơi buồn . . . Cũng lại nghĩ , sau này khi mình già , chắc gì đã ngồi têm miếng trầu , tôi bình vôi nhỏ , cắt miếng quế mỏng và ngồi nhai bỏm bẻm như các cụ , như bà mình bây giờ ?! Vậy cũng phần nào thấy mình là người làm ngắt quãng cái truyền thống ấy , mà lại thấy người ta nói cũng phải , truyền thống chỉ là truyền thống , khi nó không còn phù hợp với cuộc sống hiện đại thì . . . cũng chỉ thở dài để mà nói nó là " tục lệ " . . .
Tiểu Siêu đọc chủ đề thì thấy hay , nhưng vào cái tuổi này rồi
, mang sự tích trầu cau ra mà nói lại , âu cũng cảm thấy ko còn phù hợp nữa . Dù là thời còn cắp sách tới trường , đã một thời say mê với sự tích ấy , cũng đã từng ngồi ngẩn ngơ trước màn hình TV mà coi vở chèo " Sự tích trầu cau " . Đẹp thì đẹp thật , hay cũng hay thật , nhưng nó đã thuộc về hơn mười năm về trước mất rồi . Nay nói lại , bỗng nhiên cảm thấy có chút gượng gạo
, cũng như nói lại cái điệp khúc " miếng trầu là đầu câu chuyện " , đúng thì đúng thật nhưng đã nhàm chán quá mất rồi . Khi cứ cái gì nhắc tới trầu cau là lại nghe người ta nhắc tới câu đó
. Có lẽ , chỉ còn đọc tục ngữ ca dao , mới thấy chút mới mẻ trong đó :
. . . Mời anh xơi miếng trầu này
Dù mặn , dù nhạt , dù cay , dù mồng
Dù chẳng nên đạo vợ chồng
Xơi năm ba miếng kẻo lòng nhớ thương .
Hay có những câu , phảng phất trong đó là sự dân dã , là sự mộc mạc , cũng cảm thấy chút gì đó thú vị , giữa cái thời buổi đã quen nhai singum
thổi bóng kêu lách tách trong miệng
. Đọc mấy câu này ai dám nói là ko thấy lòng có chút gì nhớ về ngày xưa ? Hay một cảm xúc gì đó như sự rung động nhỉ ?
:
Cho anh một miếng trầu vàng
Mai sau anh trả cho nàng đôi mâm
Yêu nhau chẳng lấy được nhau
Con lợn bỏ đói, buồng cau bỏ già
. . .
Anh về cuốc đất trồng cau
Cho em trồng ké dây trầu một bên
Mai sau trăm họ lớn lên
Cau kia ra trái làm nên cửa nhà .
Rồi lại có những câu như :
Từ ngày ăn phải miếng trầu
Miệng ăn môi đỏ dạ sầu đăm chiêu
Một thương hai nhớ , ba sầu
Cơm ăn chẳng được , ăn trầu cầm hơi
Chẳng biết có phải càng ngày văn chương càng thui chột , ngôn từ càng khô cằn hay ko , hay do cảm nhận nay đã mang mùi " thực tế " quá nhiều mà Tiểu Siêu chẳng thể nói được điều gì cho thi vị về trầu , về cau ?! Nên đành mượn hai câu này làm kết cho bài , âu cũng là mượn lời người thành lời ta , chứ sự cảm nhận nay đã " phô " quá mất rồi . Đọc cũng cảm thấy nó sách vở lắm , nhưng cũng ko còn cách nào hơn
:
Gặp nhau ăn một miếng trầu
Gọi là chút nghĩa về sau mà chào
. . .
Tiểu Siêu