Vài nét chấm phá về đạo Khổng
Ai cũng vậy thôi ,muốn đánh giá thì phải đặt mình vào thời của ông
,xem cách giải quyết của ông có giải quyết được những vấn đề của thời
đó không ? ,có là tiến bộ hơn các thời trước không ?
Và nếu sau 10 thế hệ 100 thế hệ sau mà học thuyết ông đưa ra vẫn được
người ta coi là 1 thánh đạo thì phải coi đó là 1 cống hiến lớn cho nhân loại rồi
Từ xưa tới nay ,các học giả tìm hiểu về khổng tử đều dùng cả tứ thư ,kinh thư ,kinh dịch để làm tài liệu
Tuy nhiên chỉ có bộ luận ngữ là đáng tin cậy nhất ,ngoài ra toàn là do học
trò của ông ,người đời sau viết ra mà thôi
Khổng tử là người nước lỗ khoảng năm 551 thọ 73 tuổi
Không rõ ông học của ai ,vì ông suốt đời tự học ,đi đâu cũng học ,thấy
cái gì không hiểu cũng hỏi
Không tử sinh ra là đã vì dân vì nước mà học ,vì dân vì nước mà sống
Ông vì thấy thiên hạ loạn ly ,lễ nghĩa chẳng còn được trọng như trước
nên ra sức đi giúp đời ,nhưng mấy chục năm bôn ba ,chí lớn không có
đất dụng võ ,lại bị kẻ xấu ám hại luôn luôn ,vậy mà ông không nản
Có lần ông và học trò bị quân vây khốn ,lương thực thiếu thốn
Ấy thế mà ,Ông vẫn thản nhiên ngồi đọc sách gẩy đàn
Tử lộ hỏi ông :
Người quân tử cũng có lúc khốn cùng ư ?
Ông đáp : Dĩ nhiên người quân tử có lúc cùng khốn ,tuy cùng khốn nhưng
lòng chẳng sợ hãi ,vẫn vui vẻ an nhiên không khác
Kẻ tiểu nhân khi cùng khốn thì hoảng loạn mà làm càn
Tử cống bảo với ông :
Phải chăng đạo của thầy cao quá .
Mà khi quá cao thì người ta thường hay không với tới được .
Đã không với tới được thì tất sinh lòng chán nản
Đã sinh lòng chán nản thì đạo còn không ?
Thiên hạ không dung nạp được thầy thì nên chăng hạ thấp đạo xuống 1 chút .
Khổng tử đáp :
Này tử cống ,người giỏi nghề nông ,vãi giống rồi những không dám chắc sẽ được gặt
người thợ giỏi tuy làm khéo nhưng không dám chắc là vừa lòng khách hàng
Người quân tử tu tập đạo đức ,giữ gìn nó ,điều chỉnh nó nhưng không thể làm cho nó
được người ta theo .
Này tử cống ,con không chú trọng tu tập đạo đức mà chỉ cầu người ta dung nạp con,
đón nhận con ,ủng hộ con .
Chí của con không xa ,đạo của con không lớn .
Nhan hồi nói : Đạo của thầy cao quá nên thiên hạ không dung nạp được
thầy nhưng thầy cứ theo đó mà làm . Vì sao đạo của thầy không hợp thời
Vì đạo của thầy đề cao nhân lễ nghĩa trí tín ,coi thường của cải danh vọng
xa hoa phù phiếm . Nhưng người thời nay và cả những người đời sau nữa
thử hỏi ai mà không tham tiền bạc ,ai mà không mưu cầu danh vọng
ai mà không phớt lờ tình nghĩa gia đình ,huynh đệ ,bỏ mặc chữ tín cơ chứ
người ta không dung nạp thầy mà thầy vẫn quyết chí giúp đỡ người ta
Ấy là bậc quân tử . Đạo chân chính mà người ta vẫn không dung nạp thì
đó là điều xấu hổ cho thiên hạ .
Ông có tinh thần rất bình dẫn ,không phân biệt giai cấp ,ai cũng dạy ,không
chê bai 1 ai có xuất thân thấp kém
1 người cách đây hơn 2000 nghìn năm mà đã có tư tưởng tiến bộ như vậy
thì người ấy không phải là thánh nhân thì còn là gì nữa đây ?
Ông là người nói nhiều nhất đến tư cách cảu người lãnh đạo
đến bồn phận của họ phải sửa mình luôn ,phải giữ mình trong sạch để
làm gương cho dân
Mình mà chính đáng thì dù không ra lệnh dân cũng theo
mình mà khong ngay thẳng thì tuy ra lệnh mà dân chẳng theo
Đạo của ông ,đến bây giờ ,nào đã có 1 quốc gia nào phấn đấu đẻ đạt được
đâu ?
Người dân thường cứ giữ đúng đạo dân ,đó là hiếu thuận cha mẹ ,
thương yêu anh em ,thân ái với xóm giềng như vậy đã là giúp nước rồi
Vì ngay từ thời bấy giờ ông đã nhận thấy gia đình là nền tảng của xã hội
Ông đề cao đức Nhân như vậy thì Nhân bao gồm những gì ?
Trung thực thôi chưa đủ để làm 1 người nhân
Trong sạch thôi chưa đủ để làm 1 người nhân
Không hiếu thắng ,khoe khoang , chưa đủ để làm 1 người nhân
Nhân bao gồm ngay thẳng ,cẩn trọng ,chu đấo
Cung kính nhưng không khinh nhờn
khoan hậu với mọi người
giữ chứ tín ,và cần mẫn trong công việc
thương yêu mọi người thì mới được gọi là nhân
__________________
Phở là gì ? Phở là hà nội
Hà nội là gì ? Hà nội là Tổ Quốc
dailong is offline Trả Lời Với Trích Dẫn
|