Lê Ngọc Hân, những bí ẩn một cuộc đời Hồng nhan bạc phận.

[ngochancongchua]

Ngọc Hân
Thiên hương quốc sắc lại đa tài
Sánh với anh hùng dễ mấy ai?
Công chúa nhà Lê thời mạt vận
Nữ Hoàng triều Nguyễn (Tây Sơn) thuở hùng oai
Truân chuyên, nào biết đời hoa thắm
Phiêu bạt, đâu ngờ kiếp lá bay
Danh tiếng một thời trang tiết liệt
Sử xanh truyền tụng mấy ai hay!

Trong lịch sử Việt Nam hiện có rất ít những tư liệu về người Công chúa Quốc sắc đa tài nhưng lại không ít những tiếu luận đôi khi làm vẩn đục một Thiên hương quốc sắc.
Theo lịch sử thì Lê Ngọc Hân là công chúa thứ 9 ( có sách lại cho là con gái thứ 21 ) con Vua Lê Hiển Tông và bà Chiêu nghi Nguyễn Thị Huyền. Lê Ngọc Hân sinh năm 1770 mất năm 1799 hưởng dương 29 tuổi ( có sách sử lại cho rằng Bà mất năm 1801 ).
Trước khi trình bày diễn biến cuộc đời của Lê Ngọc Hân, ta hãy đọc bài văn tế của Bà viết khi Vua Quang Trung Nguyễn Huệ băng hà.

VĂN TẾ VUA QUANG TRUNG

Than rằng:
Chín từng ngọc sáng bóng trung tinh, ngoài muôn nước vừa cùng trông vẻ thụy; - Một phút mây che vừng Thái Bạch, trong sáu cung thoắt đã nhạt hơi hương.

Tơ đứt tấc lòng ly biệt; - Châu sa giọt lệ cương thường.

Nhớ phen bến Nhị thuận buồm, hội bái việt chín châu lừng lẫy; - Vừa buổi cầu Ngân sấn dịp, đoàn ỷ la đôi nước rõ ràng.

Hôn cấu đã nên nghĩa cả; - Quan san bao quản dặm trường.

Nhờ lượng trên cũng muốn Tôn chu, tình thân hiếu đã chia ngăn đôi nước; - Song thế cả trót đà về Hán hội hỗ đồng chi cách trở một phương.

Lòng dẫu xót thấy con cách chính; - Thân lại nhờ gặp hội hưng vương.

Thành Xuân theo ngọn long kỳ, đạo tề trị gần nghe tiếng ngọc; - Cung hữu rạng màu địch phất, tình ái ân muôn đội nhà vàng.

Danh phận ấy cậy vun trông mọi vẻ; - Nền nếp xưa nhờ che chở trăm đường.

Ơn sầu nhuần gội cỏ cây, chốn lăng tẩm chẳng phạm chồi du tử; - Lộc nặng thơm tho hương khói, nơi miếu đường nào khuyết lễ chưng thường.

Mọi nỗi mọi nhờ trọn vẹn; - Một điều một được vẻ vang.

Phép hằng gìn hạc thược tước thoa, buồng quế rạng khuôn nội tắc; - Điềm sơm ứng Chung tư Lân chỉ, phái Lam thêm diễn thiên Hoàng.

Mảy chút chưa đền đức cả; - Gót đầu đều trọn ơn sang.

Đền Vị Ương bóng đuốc bừng bừng, lòng cần miễn vừa khi dóng dả; - Miền Cực lạc xe mấy vùn vụt, duyên hảo cầu sao bỗng dở dang?

Ôi!
Gió lạnh buồng đào, rơi cầm nẩy sắt; - Sương pha cung đỏ, hoen phấn mờ gương.

Tiệc vui vầy nhớ hãy rành rành, dịp ca múa bỗng khuây chừng Thần ngự; - Buổi chầu chực tưởng còn phảng phất, chuông điểm hồi sao vẳng chốn cảnh dương.

Vấn vít mấy bảy năm kết phát; - Đau đớn thay trăm nỗi đoạn trường.

Hé nhà sương ngắm quyển cung trâm, tiếng chi phất hãy mơ màng trê gối; - Nương hiên nguyệt ngẫm lời đình chỉ, bóng thúy hoa còn chấp chới bên tường.

Hang núi cũng phàn nàn đòi chốn; - Cỏ hoa đều sùi sụt mấy hàng.

Liều trâm thoa mong theo chốn chân du da tóc trăm thân nào có tiếc; - Ôm cưỡng bảo luống ngập ngừng di thể, sữa măng đôi chút lại thêm thương.

Tiếc thay:
Ngày thoi thấm thoắt; - Bóng khích vội vàng.

Thyền ngự tọa đã mang ghềnh thái thủy; - Bánh long xa thẳng trỏ chốn thiên hương.

Nẻo hoàng tuyền xa cách mấy trùng, ngao ngán thêm ngừng cơn biệt duệ; - Chén hoàng thủy kính dâng một lệ, xét soi xin thấu cõi dương gian.

Hỡi ôi! Thượng hưởng!

Cuộc tình của một Công chúa xứ Bắc Hà với một Anh hùng cái thế vùng Bình Định- Miền Trung. Cuộc tình ban đầu xuất phát từ những mưu đồ chính trị nhưng lại diễn biến vượt ra ngoài tầm với của những âm mưu mà trở thành một cuộc tình của đôi trai gái Anh hùng gặp gỡ Thuyền quyên mặn nồng sắt son để đời nay mỗi khi nghĩ tới còn được hưởng những dư vị của một tình yêu mặn nồng vượt ngoài giới hạn của lứa tuổi cách biệt khi mà Ngọc Hân chỉ mới 16 còn Nguyễn Huệ là 33 tuổi.

“Đêm hợp cẩn … Khi nguyên súy Nguyễn Huệ vào, Ngọc Hân sợ quá không dám ngước nhìn lên, cũng không dám thở mạnh. Trước mắt công chúa, đôi hài thêu của nguyên súy khẽ lay động. Ngọc Hân chờ, nín thở mà chờ. Thật lâu Nguyễn Huệ không nói gì cả. Công chúa tự biết không thể cứ cúi đầu mãi thế này! Phải ngước lên mĩm cười với nguyên súy. Phải giúp người “xếp bào cởi giáp” như những người vợ hiền trong cổ thư đã làm. Phải … phải cung kính ngoan ngoãn “tay nâng ngang mày” như nàng Mạnh thị. Dù có nghĩ vậy công chúa vẫn không có can đảm ngước lên nhìn thẳng vào khuôn mặt nguyên súy.

Bỗng đôi hài trước mắt Ngọc Hân hơi xoay hướng, như dợm bước về phía cửa phòng. Nhưng sau đó, đôi hài vẫn bất động. Rồi đột nhiên Ngọc Hân cảm thấy có một bàn tay đặt lên vai mình. Nguyên súy đặt yên bàn tay lên vai công chúa một lúc, rồi bóp nhẹ lên cái vai mềm. Bàn tay mơn man ve vuốt khắp vai bên phải, rồi vuốt nhẹ lên chiếc cổ trắng. Công chúa hồi hộp liếc nhìn, trong hoảng hốt chỉ nhận ra được ống tay áo gấm đỏ và một bàn tay gân guốc da ngăm.

Ngọc Hân xúc động đến nghẹn thở, hoang mang. Lúng túng chưa biết phải làm gì, nói gì. Đúng lúc đó, bất ngờ nguyên súy quì chân xuống trước sập, úp mặt vào hai đầu gối của công chúa. Ngọc Hân không ngờ nguyên súy làm như vậy, đôi tay chới với không biết phải làm gì, phải đặt vào đâu. Mái tóc dày và quăn phủ lên vạt áo lụa của công chúa. Một sức mạnh huyền bí xa lạ thôi thúc, khiến công chúa đưa tay ôm lấy vai nguyên súy.

Nguyễn Huệ ngửng lên vui mừng và lần đầu tiên, công chúa bị cuốn hút vì ánh nhìn đam mê đến cuồng nộ của vị danh tướng vừa làm đảo lộn Bắc Hà.

Nguyễn Huệ nhìn đăm đăm vào khuôn mặt sượng sùng thảng thốt của công chúa, miệng mĩm cười gượng gạo như cách cười của một kẻ phạm tội, nói nhỏ nhỏ: Công chúa còn nhỏ quá và đẹp quá. Như một cái bông búp. Đừng lo âu. Ta biết công chúa đang lo âu đủ điều. Ta sẽ không cho phép ai, dù là quỉ thần, được làm công chúa khổ. Công chúa hãy yên tâm”
(Trích trong Sông Côn Mùa Lũ)

Thế nhưng ngày vui chẳng trọn tầy gang, âu cũng là duyên phận trời đã định.

[ngochancongchua]

Thương thay cho một mệnh đời tuổi mới trăng tròn sống trong lầu son gác tía, gá nghĩa với một Nguyễn Huệ-Quang Trung anh hùng cái thế mà danh vang vọng tới ngày nay không những trong cõi Việt nam mà trên toàn thế giới. Thế nhưng đối với Lê Ngọc Hân thì một số nhà viết sử có vẻ như e ngại khi nói đến Bà bởi những nghi vấn về cái chết của Vua Quang Trung. Bà là con gái của vua Lê Hiển Tông, một ông vua lên ngôi trong sự sắp xếp của chúa Trịnh Doanh đang thời lấn lướt hết mọi binh quyền của triều nhà Lê. Tiếp đến do âm mưu sắp đặt của Nguyễn Hữu Chỉnh mà Vua Lê đã gả Lê Ngọc Hân cho Nguyễn Huệ với ý đồ mượn tay Nguyễn Huệ để diệt trừ chúa Trịnh để rồi công chúa Lê Ngọc Hân lại bị chính nhà Lê (triều đình Lê Chiêu thống) ghét bỏ, xóa tên trong sổ Hoàng Tộc vì là Bắc cung Hoàng hậu của Nhà Nguyễn Tây sơn, hơn nữa Lê Ngọc Hân lại là người có tài và yêu vua Quang Trung với một tình yêu vừa trong khuôn khổ của lễ giáo tam tòng lại vừa mang đậm nét của trai anh hùng gặp gái thuyền quyên, tình như soắn xít khó tả hết sự mặn nồng. Bà là người đã bày ra kế sách tổ Tam tam chế cho quân sỹ Tây Sơn thần tốc 3 người một nhóm hai người khiêng một người nằm võng mà ào ạt tiến quân ra Bắc đánh đuổi Tôn Sỹ Nghị tướng của nhà Đại Thanh chạy mất dép về xứ tầu. Thế rồi đến khi nhà Nguyễn Gia Long đánh bại nhà Tây Sơn, vì là Hoàng Hậu của "kẻ thù", nên Bà Ngọc Hân lại bị nhà Nguyễn Gia Long không ưa mà còn bị đọa đầy trăm đường khổ ải.

Truyện về Bà còn nhiều còn dài đúng sai chưa thể định ngay được, thậm chí trong một bản văn có tên là Tây Sơn Hành, tác giả Trần Danh Án (1755-1794) làm quan thời Lê Chiêu Thống còn bôi bác xuyên tạc cuộc tình và đêm tân hôn của Lê Ngọc Hân với vua Quang Trung mang mầu sắc mà ngày nay chúng ta gọi là Sex ( dâm thi ).

Thế nhưng đời sau này khi chọn đưa tên vào trong danh sách những truyền thuyết của phụ nữ Việt Nam có tên Bà :

1- Quốc Mẫu Âu Cơ, 2- Trưng Vương, 3- Công Chúa Hoàng Thiều Hoa, 4- Lê Chân, 5- Bà Triệu, 6- Thái Hậu Dương Vân Nga, 7- Thái Hậu Ỷ Lan, 8- Công Chúa Huyền Trân, 9- Công Chúa An Tư, 10- Nguyễn Thị Bích Châu, 11- Lương Minh Nguyệt, 12- Vũ Thị Thiết (Thiếu Phụ Nam Xương), 13-Công Chúa Ngọc Hân, 14- Công Chúa Ngọc Vạn, 15- Nữ Tướng Bùi Thị Xuân, 16- Nữ Sĩ Đoàn Thị Điểm, 17- Nữ Sĩ Hồ Xuân Hương, 18- Bà Huyện Thanh Quan, 19- Thái Hậu Từ Dũ, 20- Bà Tú Xương, 21- Bà Nguyễn Thị Khuê (Sương Nguyệt Anh), 22- Bà Ba Đề Thám, 23- Bà Phan Bội Châu, 24- Lê Thị Đàn (Ấu Triệu), 25- Nguyễn Thị Bắc, 26- Nguyễn Thị Giang, 27- Thánh Mẫu Liễu Hạnh, 28- Nàng Tô Thị.

Trời ơi, thiên định bày đặt ra chuyện xoay vần của con tạo làm chi khiến cho cuộc đời của một người con gái hàng quốc sắc thiên hương cành vàng lá ngọc lâm vào cảnh bi ai cùng cực như thế nào.

Ghi chú: Do bản Tây Sơn Hành nhiều đoạn văn và lại có phần dịch nên tiểu nữ xin chép lại vào một bài riêng ( không có ý câu bài đâu nhé ).

[ngochancongchua]

Bài Tây Sơn Hành này được chép lại từ blog của Nguyễn Xuân Diện. Do có cả chữ Hán Nôm nên xin lược bớt chỉ giữ lại phần quốc ngữ để các bằng hữu cùng xem. (Xin phép chủ blog Nguyễn Xuân Diện và Trần Quang Đức cho đăng tải lại Bài Tây Sơn Hành này. Xin đa tạ ).

Việt Nam đệ nhất dâm thi Tây Sơn hành

Tam Uyển Trần Quang Đức
Bữa trước trong lúc dư nhàn, mỗ có tìm đọc cuốn Tản Ông di cảo (散翁遺稿mang ký hiệu A.2157) của danh sĩ thời Lê là Trần Danh Án. Đọc đến bài Tây Sơn hành thì quả thật hãi hùng chi thậm. Ông này là tôi trung của nhà Lê, kiên quyết bất hợp tác với triều Tây Sơn, thủy chung coi Tây Sơn là giặc mọi, thậm chí tỏ thái độ thù hằn và phất uất khi vua Lê gả công chúa Ngọc Hân cho Quang Trung Nguyễn Huệ. Nay đọc Tây Sơn hành mới càng thấy rõ điều đó. Có điều, từ ý tứ đến ngôn từ trong bài thơ này đều hết sức dâm bôn xằng bậy, càng ngẫm càng thẹn cho kẻ mũ cao áo dài. Xét tự cổ chí kim, văn chương nước nhà chưa có áng dâm thi nào đặng so sánh được. Nay xin tạm phiên âm dịch nghĩa ra đây, rồi sau xin các bậc thiện Nôm chi quân tử cùng diễn ra thơ quốc âm vậy. (Bài thơ này còn được chép trong cuốn Thù thế danh thư 酬世名書 ký hiệu VHv.2239 và cuốn Danh nhân văn tập 名人文集 ký hiệu VHv.2432)

西山行
時阮整引西山阮惠兵來京城,景興皇帝� ��玉欣公主下嫁阮惠，故有此作.
海宇承平二百年，深宮春色鎖嬋娟，� �紅錦褥人眼獨淺翠花裀蝶夢纏，不是� ��仙無對偶，可堪芳景忽流連............ .....................................

Phiên âm

TÂY SƠN HÀNH

Thời, Nguyễn Chỉnh dẫn Tây Sơn Nguyễn Huệ binh lai Kinh thành, Cảnh Hưng hoàng đế dĩ Ngọc Hân công chúa hạ giá Nguyễn Huệ, cố hữu thử tác.

Hải vũ thừa bình nhị bách niên, Thâm cung xuân sắc tỏa thuyền quyên
Yên hồng cẩm nhục nhân nhãn độc, Thiển thúy hoa nhân điệp mộng triền
Bất thị thần tiên vô đối ngẫu, Khả kham phương cảnh hốt lưu liên
Sa song tịch mịch mai hàm tuyết, Thúy ngự ly phi liễu khốn yên
Hoa sự lan san xuân dĩ hĩ, Tàn anh lạc nhứ tổng kham liên
Đông đông hà xứ thành biên cổ, Yết trần mạn tắc Trường An lộ
Cức hạ phương toàn chấn diệp phong, Thâm xuân hốt điểm thôi hoa vũ
Tu my vô đảm khống nguy thành, Thoa phiến tương thân để kiêu lỗ
Thiên vương tỉ phụ thượng công phi, Bất tỉ tầm thường hoa lộng chủ
Tôn vinh quý sủng đối thiên hoàng, Điện sính liêm nghi ưu đặc số
Vân thủy sô tùng thúy ỷ la, Phong lưu tấn tướng phân thân trụ
Phiến phu kiệu tử tận phi thường, Đô nhân kiến giả hô vi phụ
Nhân tiện tân lang như nhất khẩu, Thiếp kiến tân lãng trụy song thủ
Y thường mạn lạn ngữ thù ly, Cốt tướng lăng tằng bì trứu cổ
Đính thượng cao đôi Trương Giác cân, Thoái gian bất trước Hàn Tín khố
Kỳ trung nhất vật vọng nguy nhiên, Trực dữ tứ chi trì vi ngũ
Tĩnh tự cao tăng ngột tọa vong, Động như biền tử ca thân vũ
Bất ngôn bất tiếu bất ôn tồn, Đại hống nhất thanh liệt như hổ
Thiên quân phi tồn cứ tô hung, Nộ liệt la quần phi tuyết cổ
Thử vật thùy tri giải thích nhân, Hiệt hàng sáp nhập ôn nhu hộ
Kiều hoa chi thượng cuồng oanh nhu, Cuồng oanh bất vi kiều hoa hộ
Hoa mạc trùng trùng liệt tăng thanh, Diên lô phiến phiến phi yên lữ
Nha giảo nhục chiên hãn như du, Loạn đảo hồ trừu tố bất trụ
Tu du quần đới lạc tân hồng, Ám điểm xuân trù phiên kỉ độ
Thiếp thân lưỡng khổng tự liên hoàn, Thuấn tức thông thành nhất đại khuyên
Quyển nhu điểm duyệt hốt kinh ngạc, Hàng ma bất trị bán văn tiền
Hắc ám ký phi tiền độ bạch, Oanh vu hựu cải cựu thời viên
Hô hoàn nã úng niệu nhất niệu, Niệu thủy chi thanh như phi tuyền
Phi tuyền liễm diễm khứ bất phản, Dương phong đả lạc đào hoa phiến
Đào hoa kiều khiếp bất thắng phong, Phong liễm hoa hồn do giác quyện
Doanh doanh liễu cốt sấu tam phân, Triệp triệp tương la khoan nhất bán
Để sự tuy nhiên bất sát nhân, Mộ vũ triều vân an thục lạn
Tự tòng kì khổ đắc kì hoan, Hoan hậu khước vong cựu khổ gian
Bất hoạn ngư ông huy điệu sáp, Dung dung đào lãng trướng bình than
Tả cúc hữu mô thám hoa tủy, Oanh bất đình thoa điệp bất lan
Ngọc dạng hương tao thất hại tu, Thượng lâu hạ nữu viên đoàn đoàn
Phong tình đãng dạng hoa tâm cấp, Khủng phóng đông quân khoảnh khắc gian
Man nhân lão thực đa cao hứng, Bất hội khinh thiểu chỉ hội toàn
Phù thế thanh vân như quá khách, Nhất sinh kỉ độ thác xuân miên
Khâm trù lạc xứ vô di hạ, Si tuẫn không danh ngộ ngọc nhan
Bất kiến cẩm cơ chi phấn đội, Tây binh khứ hậu kỷ nhân hoàn
Thùy tương thử vị ngữ tỉ muội, Giá lang cập tảo giá Tây Sơn.

Dịch nghĩa:

TÂY SƠN HÀNH

Bấy giờ, Nguyễn Hữu Chỉnh dẫn quân Tây Sơn Nguyễn Huệ tới Kinh thành, Hoàng đế Cảnh Hưng gả công chúa Ngọc Hân cho Nguyễn Huệ, cho nên có bài thơ này.

Bờ cõi thanh bình đã hai trăm năm
Ở nơi thâm cung xuân sắc, người đẹp bị khóa chặt
Cô đơn nằm trên nệm gấm hồng tươi
Say giấc mộng bướm dưới lớp áo hoa biêng biếc
Không phải là thần tiên không có người sánh đôi
Mà cám cảnh thơ ngây bỗng vương lòng lưu luyến
Song the hiu quạnh, bông mai đượm tuyết
Vườn uyển sâu thẳm, liễu ám khói sương
Mùa hoa đi qua, xuân cũng đã hết
Cánh hoa tàn, tơ mành buông, thật là đáng thương
Tùng Tùng! Đâu đó vang lên tiếng trống ven thành
Lũ rợ Kiệt đến, bụi mù khắp Tràng An
Chưa cuối hè mà đã có gió lay lá
Đương xuân chín mà bỗng lác đác giọt mưa bứt hoa.
Đấng mày râu không có gan giữ được cung thành
Để bực quần thoa phải gán thân cho giặc mạnh
Con gái Thiên vương phải làm phi cho Thượng Công
Nào phải bậc chúa hoa tầm thường.
Để tỏ lòng tôn vinh đối với hoàng tộc
Sính lễ cùng nghi thức hết sức đặc biệt
Ngựa xe như mây nước, tùy tòng mặc toàn gấm vóc
Đám phù rể phong lưu, áo mũ xênh xang.
Bọn phu quạt, phu khiêng kiệu đều lạ lùng
Người kinh đô thấy đều gọi là ‘cha’
Ai cũng hâm mộ chú rể
Còn cô dâu trông thấy chàng rể thì buông đôi tay.
Quần áo thì sặc sỡ diêm dúa, giọng nói thì trọ trẹ
Dáng dấp ngang tàng, da dẻ nhăn nhúm
Trên đầu chất cao cái khăn của Trương Giác
Giữa chân không mặc cái quần của Hàn Tín
Ở bên trong, một vật trông rất nguy nga
Cùng với tứ chi, sừng sững thành năm ngọn
Lúc tĩnh lặng, giống như cao tăng nhập tọa
Lúc động đậy, tựa như võ biền vừa hát vừa múa
Chẳng nói chẳng cười chẳng từ tốn
Gầm lớn một tiếng, mãnh liệt như hổ
Nghìn cân sà xuống, chồm hỗm chiếm bộ ngực như bơ
Tức tối xé rách chiếc váy là đang che cặp đùi tựa tuyết
Vật này ai cũng biết là có thể đâm người
Ngúc ngoắc rồi chọc vào cánh cửa êm ấm
Bông hoa kiều diễm trên cành bị oanh khùng giày vò
Con oanh khùng không hề giữ gìn bông hoa kiều diễm
Lớp lớp màng hoa, tiếng xé vải
Mảnh mảnh lò chì bốc lên những ngọn khói
Răng nghiến, xác thịt rung, mồ hôi như dầu
Nện bừa, rút quấy, làm không dừng
Phút chốc, giọt hồng trinh rớt trên dải váy
Âm thầm mấy độ xuân qua
Trên thân thiếp hai lỗ tựa vòng khâu
Trong nháy mắt thông thống thành một hốc lớn
Vén áo lót kiểm tra bỗng kinh ngạc
Bị sờ bóp không đáng giá nửa xu
Thâm tím, không còn màu trắng xưa kia
Méo mó, khác rồi khối tròn thưở trước
Gọi a hoàn bưng chậu nước đi tiểu một cái
Tiếng nước tiểu như dòng thác tuôn
Dòng thác sóng sánh một đi không trở lại
Ngọn gió thổi rụng cánh hoa đào
Hoa đào kiều diễm, khiếp sợ, không chịu nổi gió
Gió ngớt, hồn hoa còn thấy mệt lả
Vóc liễu gày đi ba phần
Áo lụa gấp rộng một nửa
Việc này tuy không đến nỗi chết người
Nhưng cứ sớm mây chiều mưa sao lại không nát bét chứ
Từ khi chịu cái khổ lạ lùng lại được cái sướng lạ lùng
Sau khi sướng lại quên hết nỗi gian khổ ngày xưa
Chẳng lo ông chài khua chèo bị rít
Sóng đào bát ngát dâng ngập bờ cát phẳng
Vốc bên trái, sờ bên phải, thăm dò nhị hoa
Con oanh chẳng ngừng luồn, con bướm chẳng ngăn cản
Ngọc ngứa, hương gãi, không còn thẹn thùng
Trên ôm, dưới siết, cuộn lại tròn vo
Cuộc phong tình tràn ngập, lòng hoa bướm háo hức
Chỉ sợ rời ‘chúa hoa’ trong khoảnh khắc.
Kẻ man di thật thà, rất nhiều khi lên cơn hứng
Chỉ biết đâm dùi, chứ không biết nhẹ nhàng ve vuốt
Cảnh đời mây nổi, tựa như khách qua đường
Cả đời được mấy lúc hưởng trọn giấc xuân
Thú chăn gối không phân biệt người Kinh, người rợ
Si ngây chuốc lấy danh hão, người ngọc lỡ lầm
Không thấy đám phấn son ở Cẩm Cơ sao
Sau khi quân Tây Sơn đi, có mấy thằng quay lại?
Ai nấy hãy đem việc này nói rõ với chị em:
Lấy chồng thì cứ sớm lấy bọn Tây Sơn ấy.

Nguồn: Trần Quang Đức-Blog
Dưới đây là bản dịch thơ của Chuyết Chuyết Trần Trọng Dương:

Tây Sơn Hành

Cõi thanh bình hai trăm năm lẻ
Chốn thâm cung khóa trẻ đương tơ
Gấm tươi phô nét hững hờ
Áo hoa biêng biếc, bơ thờ giấc xuân
Khách thần tiên chưa lần sánh mộng
Lòng thơ ngây chợt động tơ vương
Song mai tuyết đọng chán chường
Vườn hoa thăm thẳm khói sương liễu bồ
Hoa đã rụng xuân hồ cũng hết
Xác còn buông mấy nét tơ sương
Thoắt thôi trống động biên cương
Bao nhiêu rợ mọi ngập đường Tràng An
Buổi cuối mùa gió man lay lá
Đương xuân hồng mưa rã nhị hoa
Mày râu trốn hết đâu mà?
Để cho má phấn phải ra gán mình
Thân công chúa thình lình thiếp giặc
Thân ấy đâu phải bậc tầm thường
Hoàng cung quốc sắc thiên hương
Thì thôi sắm lễ tiện đường rước đi
Xe như nước ngựa phi giăng gấm
Phù rể trông cũng thậm xênh xang
Lạ lùng tôi tớ khiêng sang
Lê dân Kẻ Chợ bàng hoàng xuýt xoa
Hâm mộ ngắm chàng ta rể quý
Nàng Ngọc Hân gạt lệ xuôi tay
Người đâu trọ trẹ thế này
Da thời nhăn nhúm, dáng rày ngông nghênh
Khăn với áo xông xênh diêm dúa
Giữa hai chân không khố lão Hàn
Bên trong một vật hiên ngang
Ngũ chi sừng sững như đang thượng tòa
Khi lúc lắc tựa là nhảy múa
Chẳng nói năng sấn sổ xông ra
Cọp gầm hùng hổ chu choa
Nghìn cân sà xuống một tòa thiên nhiên
Xé toạc váy giở miền ngà ngọc
Vật này ôi đã xọc thân hoa
Xăm xoi ngúc ngoắc vào ra
Oanh khùng khục tiếng, hoa dà dà son
Ôi giày xéo hoa don vật vã
Nhụy non tơ rách tã còn đâu
Hơi hùm bốc khói trên đầu
Thịt rung răng nghiến như dầu bôi thân
Chọc bừa đâm quấy tần vần
Giọt hồng cứ giỏ mấy lần nếp voan
Âm thầm bấy, mầu xoan vuột mất
Nhụy thuở nào e ấp xinh xinh
Thoắt thôi hoang hoác thân mình
Nhìn xem xiêm áo thất kinh rụng rời
Thân vàng ngọc đáng thời nửa cắc
Màu trinh nguyên đã mất vẻ xưa
Ngực non méo mó dật dờ
Buồn cơn đổ xuống một bờ thác tuôn
Thác đã tuôn cũng khôn níu lại
Cánh hoa đào gió tãi nào vun
E rằng gió giật chăng dừng
Hồn hoa mệt bã vô chừng bấy hoa
Thân liễu yếu ngót ba phần đủ
Xiêm y thay, thít chửa vừa thân
Mây mưa đã giãi phong trần
Tuy chăng mất mạng, cũng dần nát tan
Càng đau lạ lại càng sướng lạ
Sướng này thôi cũng hả đau kia
Chèo khua chẳng ngại gẫy chìa
Sóng đào bát ngát dâng kìa bãi xa
Đôi trái cấm xuýt xoa kia nọ
Oanh chăng ngừng, bướm tỏ nguồn yêu
Ngọc ngà ngứa ngáy hương phiêu
Trên ôm dưới siết còn đâu thẹn thùng
Cuộc phong tình bướm hoa háo hức
Chẳng nỡ rời một lúc một giây
Vũ phu hứng động dâng đầy
Vuốt ve chẳng đoái, cuốc cầy quen chân
Cảnh mây nổi một thân làm khách
Khách qua đường chớ trách mộng xuân
Gối chăn đâu cũng xoay vần
Danh suông để hão, trong ngần vấy nhơ
Đám phấn son Cẩm Cơ chửa đủ
Gã Tây Sơn liệu có quay về
Việc này nói tỏ cho nghe :
Lấy chồng cứ lấy chẳng nề quân Tây !

Phụ chép: Tiểu sử của Trần Danh Án – tác giả của bài Tây Sơn hành:
Trần Danh Án (1755 – 1794), người xã Bảo Triện huyện Gia Định – nay là thôn Bảo Triện, xã Nhân Thắng, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh. Cháu Trần Phụ Dực, con Trần Danh Lâm.
Thi Hương đỗ Giải nguyên. Thi Hội đỗ Đệ nhị giáp Tiến sĩ xuất thân (Hoàng giáp) khoa Đinh Mùi niên hiệu Chiêu Thống 1 (1787) đời Lê Mẫn Đế.
Làm quan đời Lê Chiêu Thống đến chức Viên ngoại lang, hành Chiếu khám. Khi Lê Chiêu Thống chạy lên vùng Bắc Giang, ông đang giữ chức Nội hàn, đi theo làm tùy tùng. Chiêu Thống chạy sang nhà Thanh, ông ở lại quê nhàm cùng Trần Quang Chân, Dương Đình Tuấn dấy binh chống triều Tây Sơn. Khi nghe tin Chiêu Thống chết ở Trung Quốc, ông gào khóc thương tiếc rồi mất.
Nguồn: Các nhà khoa bảng Việt Nam 1075-1919. Ngô Đức Thọ chủ biên. Nxb. Văn học, Hà Nội, 2006. trang 645.


Vậy đó, có bao nhiêu trang liệt nữ của Việt nam vừa được hưởng danh trong những danh tác vừa phải chịu hổ danh trong văn chương thi ca và bia miệng đời thường như Lê Ngọc Hân. Thật sót xa thay.

[ngochancongchua]

Sau khi viết được mấy bài về Lê Ngọc Hân, tiểu nữ mới chợt tìm thấy trên diễn đàn LSB từ năm 2003 của LSB-KIEP THUY DU đã có topic cũng trong Đông Tây Nhân Vật Chí viết về Công chúa Ngọc Hân. Thành thật cáo lỗi với các quản lý.
Tuy nhiên tiểu nữ khi đề cập lại câu chuyện về Công chúa Ngọc Hân không đơn thuần là chỉ cóp nhặt những sưu tầm để sao chép mà có ý biên soạn và thể hiện quan điểm riêng của mình về cuộc đời của trang liệt nữ đất Việt. Cũng qua câu chuyện này muốm tìm hiểu để thấy rõ quan điểm của những Sử gia khi chấp bút chắc không thể tránh khỏi những áp lực của tình hình xã hội đương thời.
Triều nhà Nguyễn ( từ Nguyễn Gia Long ) là triều đại phong kiến cuối cùng ở Việt nam, một triều đại đối nghịch với Chính quyền Tây Sơn của Hoàng đế Quang Trung-Nguyễn Huệ là chồng của Ngọc Hân công chúa. Như vậy làm sao tránh khỏi những tư liệu được lưu hành có khi chỉ là để chiều lòng cho giai cấp đang cầm quyền của Nhà Nguyễn mà bất kể tới những sự thực khiến cho không thiếu những con người lâm vào những nghi án truyền đời chưa lý giải được.
Tiểu nữ cũng rất mong những sử gia của Lương Sơn Bạc tham gia luận bàn ( như Bachviet18,Saophu,datanhan,Duongnghiep và còn nhiều danh nhân khác mà vì mới nhập cuộc trên Lương Sơn nên tiểu nữ chưa thông tỏ ).

[SuN88]

hồi trước học trường này mà bg mới biết cái này :|

[nguyenhaidangduy]

Ừ tôi cũng thương xót cho công chúa Lê Ngọc Hân, tội nghiệp nàng khi lấy chồng lại là người cướp ngôi báu của tổ tiên mình. Gia thần bêu rếu hãy còn ít chứ nếu tôi là ngọc hân thì treo cổ tự tử chết cho tròn nợ nước chứ sống vang danh sao nổi với tiếng mỉa mai miệng đời.
Tôi không biết lịch sử viết thế nào về lê ngọc hân nhưng tôi biết Tây sơn trước khi giành thắng lợi có quan hệ với Ngoại bang là trung quốc(triều thanh) thế là đủ rồi.
Chúng ta thóa mạ, chê cười nguyễn ánh hết chạy đông tới chạy tây mượn quân ngoại đánh Tây Sơn thế còn hành vi tay trong tay ngoài với Trung Quốc của Tây Sơn thì không ai nhắc đến?
Tôi không hiểu sao Lê Ngọc Hân trở thành danh nhân được nữa vì thứ lỗi cho tôi không đọc lịch sử của bà ta. Song tôi cũng không thấy cái gì gọi là cống hiến cho nước cho dân. Tôi chỉ biết Huệ lấy ngọc hân để danh chính ngôn thuận lên ngôi vua thế thôi.
Và xin thưa với ngọc hân công chúa rằng chính nguyễn huệ đã kết liễu đời nhà Lê chứ không phải ai khác cả và người tiếp tay cho việc đó là Lê Ngọc Hân khi bà là công chúa của triều Lê và gả cho Huệ. Tôi xin hết

[ngochancongchua]

Nguyên văn gởi bởi nguyenhaidangduy

Ừ tôi cũng thương xót cho công chúa Lê Ngọc Hân, tội nghiệp nàng khi lấy chồng lại là người cướp ngôi báu của tổ tiên mình. Gia thần bêu rếu hãy còn ít chứ nếu tôi là ngọc hân thì treo cổ tự tử chết cho tròn nợ nước chứ sống vang danh sao nổi với tiếng mỉa mai miệng đời.
Tôi không biết lịch sử viết thế nào về lê ngọc hân nhưng tôi biết Tây sơn trước khi giành thắng lợi có quan hệ với Ngoại bang là trung quốc(triều thanh) thế là đủ rồi.
Chúng ta thóa mạ, chê cười nguyễn ánh hết chạy đông tới chạy tây mượn quân ngoại đánh Tây Sơn thế còn hành vi tay trong tay ngoài với Trung Quốc của Tây Sơn thì không ai nhắc đến?
Tôi không hiểu sao Lê Ngọc Hân trở thành danh nhân được nữa vì thứ lỗi cho tôi không đọc lịch sử của bà ta. Song tôi cũng không thấy cái gì gọi là cống hiến cho nước cho dân. Tôi chỉ biết Huệ lấy ngọc hân để danh chính ngôn thuận lên ngôi vua thế thôi.
Và xin thưa với ngọc hân công chúa rằng chính nguyễn huệ đã kết liễu đời nhà Lê chứ không phải ai khác cả và người tiếp tay cho việc đó là Lê Ngọc Hân khi bà là công chúa của triều Lê và gả cho Huệ. Tôi xin hết

Góc nhìn về Lịch sử tùy theo thể chế chính trị của quốc gia, do vậy ở thời này nhìn nhận một thời đã qua mức độ chính xác và chân thực không thể nào là tuyệt đối, thậm chí còn có thể bị bẻ cong.

Nói về mối bang giao với nhà Thanh bên Tầu của Nguyễn Huệ chỉ hình thành sau khi Nguyễn Huệ đại phá hơn 20 vạn quân Tôn Sĩ Nghị. Do vậy khi bang giao với nhà Thanh, Nguyễn ở thế là người chiến thắng không có chuyện tay trong tay ngoài nào cả.
Nguyễn Huệ không cướp ngôi nhà Lê mà lấy danh nghĩa Phù Lê diệt Trịnh. Sau khi cưới Ngọc Hân Nguyễn Huệ muốn đưa anh Ngọc Hân là Lê Duy Cận lên làm vua nhưng vì áp lực của tôn thất nhà Lê nên phải đưa Lê Duy Kỳ ( tức Lê Chiêu Thống ) lên ngôi. Lê Chiêu thống mới là kẻ tay trong tay ngoài với nhà Thanh hòng cứu vãn ngôi vua đang bị chúa Trịnh lũng đoạn. Cũng chính vì việc muốn đưa Lê Duy Cận lên ngôi vua mà Ngọc Hân công chúa đã chịu sự chống đối tẩy chay của tôn thất nhà Lê.
Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế ( 1789 ) trước khi ra Bắc lần thứ 3 để tiêu diệt quân nhà Thanh do Lê Chiêu Thống rước về tức là sau khi cưới Ngọc Hân ( 1786 ) ba năm, khi đó hầu như nước Việt không có Vua, chúa Trịnh suy tàn, Lê Chiếu Thống thì đang lưu vong cầu cứu nhà Thanh.
Việc nhà Tây Sơn kết thúc triều đại nhà Lê ( thời Lê Trung Hưng ) chỉ là một trong những diễn biến bình thường theo lẽ thịnh suy của thời cuộc vốn dĩ xoay vần như con tạo.

Cũng do những quan niệm về lịch sử sao cho đúng với ý đồ cai trị của chính quyền đương thời ( lúc đó là nhà Nguyễn của vua Gia Long, cựu thù của Nguyễn Huệ ) nên Lê Ngọc Hân đã chịu muôn tiếng oan khuất lẫn thị phi mà cho đến nay đứng trên góc nhìn chân thực khách quan của lịch sử cần phải giải những nỗi oan đó trả lại cho một nhân vật cỡ hàng Quốc sắc thiên hương trung hiếu vẹn toàn tài năng đoan hậu của Ngọc Hân công chúa. Chuyện về Nàng còn nhiều, thực hư cũng còn nhiều điều chưa dám xác định, bởi vậy khi mà khoa học lịch sử còn gặp những trở ngại thì những tin tức đồn thổi đôi khi hoang đường có dịp truyền lan ( như vụ nghi án Hồ Dâm Đàm của Lê Văn Thịnh thời nhà Lý ).

[ZzElizabethzZ]

Mọi người biết câu: thà một phút huy hoàng còn hơn buồn le lói suốt trăm năm. Mọi người cảm thương cho số phận công chúa Ngọc Hân nhưng phải mừng cho bà có một người chồng trí dũng song toàn, lại hết mực yêu thương (cụ thể Quang Trung cho Lê Chiêu Thống làm vua la do có tác đông của công chúa- mặc dù thằng này bán nước). Mọi người chỉ thấy hiên tại nhưng xet trong thời điểm đó lấy một người chồng như Quang Trung là một điều hạnh phúc của phụ nữ( không chỉ vì là vua đâu nhé).

[nguyenhaidangduy]

Cái chuyện nữa đường phản phé trong lịch sử còn lạ gì. Còn bạn nói là Tây Sơn không tay trong tay ngoài với TQ thì bạn tìm tài liệu kĩ hơn đi nhé. Cái thời còn 3 anh em áo vãi đấy. Còn chuyện lập ai đó lên làm vua thì để dìm tiếng miệng đời cái mưu đó từ thời tam quốc bên trung quốc nó thực hành rồi bạn ah nên cũng đừng khen chi cái hành động ấy là nhân nghĩa. Nếu thật lòng vì 2 tiếng phù Lê sao không giao binh quyền cho họ Lê? Ai cũng biết muốn vững chính trị thì phải có quân sự ủng hộ thế thôi.
Nếu cuộc hôn nhân của bà ngọc hân và Huệ là ái tình thì tôi còn thấy thương cảm cho người con gái thứ 2 của nước việt(Mị Châu - Trọng Thủy) còn nếu là chiến tranh trên chính trị thì những gì diễn ra chính xác là chính trị đều vì quyền lợi. Và nếu là cả 2 yếu tố trên thì quả thật Lê Ngọc Hân quá tham nên bội thực.
Và xin nhắc lại chúng ta là những người thế kỉ 21 rồi nên đừng bàn chi đến cái chuyện con tạo xoay vần Lê suy nên mất nước căn bản chỉ là tin vịt do những ai muốn giành và đã đoạt được chính quyền mà thôi. Đó chỉ là chính sách ổn định lòng dân, huệ hơn người ở chỗ cưới luôn công chúa để danh chính ngôn thuận mà thôi. Nhưng mà ở đời mưu sự tại nhân mà thành sự thì tại thiên. Tranh với giành thì cũng không sống sót để rồi lịch sữ ghi rõ thảm án Tây Sơn.
Trận đánh thắng 20 vạn quân Thanh nghe qua thật hoành tráng nhưng mà đã có chứng tích hay không hay chỉ là lời trên sách sử? Ai biết có phù phiếm gì không trong lịch sử, tôi và bạn hẵn đã biết rõ thế nào về sự thật lịch sử việt nam rồi nên giờ tui cũng chẳng tin
Nếu bạn muốn chứng minh rằng ngọc hân là người đáng thương và là một con người vĩ đại thì bạn hãy chứng minh đi.
Thank