[center:4e923775dc]Thái Cực Quyền thường thức vấn đáp[/center:4e923775dc] Nguyên tác: Trương Văn Nguyên
Dịch giả: Đàm Trung Hoà
[center:4e923775dc]Lời Nói Ðầu[/center:4e923775dc]
Sức khỏe là ước mơ chung của loài người . Từ xưa , con người đã tốn nhiều thì giờ và công sức để tìm kiếm những biện pháp hửu hiệu để giử gìn và nâng cao sức khõe , trường thọ .
Xưa nay con người dễ dàng nhận thấy là nếu thân thể khõe mạnh thì ít bệnh tật , do đó cũng có một ý hướng là lấy dưỡng sinh phòng bệnh làm chính , đồng thời với việc coi trọng chửa bệnh .
Trong công tác điều trị nói chung , mục đích của người thầy thuốc và cũng là nguyện vọng của bệnh nhân là làm sao cho hết bệnh một cách đơn giản , ít tốn kém và hiệu quả lâu dài .
Xu hướng lành mạnh trong y học ngày nay là khoa học điều trị ít dùng thuốc , dạy cho người bệnh các phương thức rèn luyện , ăn uống , nghĩ ngơi và sinh hoạt nói chung cho phù hợp với các quy luật sinh lý và bệnh học , nhờ đó lấy lại sức khõe , nâng cao sức đề kháng của cơ thể , chỉnh lý những rối loạn cơ năng dẫn tới mức điều hòa tối đa .
Ngành trị bệnh này thường được gọi là "PHƯƠNG PHÁP DƯỠNG SINH" .
Phương pháp dưỡng sinh có nền tảng là môn khí công - một phương pháp tự rèn luyện thân thể để giử gìn , nâng cao sức khõe , phòng và chửa bệnh , tương đối hoàn chỉnh . Về mặt hình thức , khí công chia làm hai phương thức : tĩnh luyện (tập ở tư thế tĩnh) , và động luyện (tập ở tư thế động) . Thái Cực Quyền (TCQ) thuộc về động luyện .
TCQ thường được biết đến như một môn thể dục trị liệu . Trong thực tế , qua quá trình hình thành và phát triển , TCQ là một môn võ Ðường-bệ mà ngày nay được hâm mộ ở khắp nơi trên thế giới . Nó còn là một môn nghệ thuật vận động cấp cao , đầy tính thẩm mỹ , gây hứng thú cho người tập và làm say mê người xem . Do đó , TCQ ngày một được phổ biến .
Sự ra đời của quyển sách này ," TCQ Thường Thức Vấn Ðáp" , là để đáp ứng với sự yêu cầu của những người trân trọng với sức khõe của mình qua môn Thái Cực Quyền .
Nó vừa là Thầy , nó vừa là Bạn .
Hy vọng rằng quyển sách này sẽ giúp cho các bạn học tập Thái Cực Quyền thực hiện được điều mình mong ước .
ÐÀM TRUNG HÒA (Dịch giả)
Dịch từ nguyên bản Trung Hoa : " Thái Cực Quyền Thường Thức Vấn Ðáp , của TRƯƠNG VĂN NGUYÊN "
( Hương Cảng : Thái Bình Thư Cục , 1970 )
Mục lục:
1. Luyện tập Thái Cực Quyền (TCQ) có ích lợi gì ?
2. Có phải ai ai cũng luyện tập được TCQ không ?
3. Hai chữ "Thái Cực" trong TCQ có ý nghĩa gì ?
4. Tại sao TCQ còn được gọi là Trường quyền hoặc Thập tam thế ?
5. Nguồn gốc của TCQ là như thế nào ?
6. Có bao nhiêu phái TCQ ? Mỗi phái có những đặc điểm gì ?
7. TCQ có đặc điểm chủ yếu nào ?
8. TCQ giản hóa và TCQ nguyên hữu giống và khác nhau như thế nào ?
9. TCQ có khó học hay không ? Làm thế nào để khắc phục những khó khăn?
10. TCQ có thể Tự Học đươc không ? Nếu được thì nên tự học như thế nào ?
11. Nếu có thầy dạy , thì nên học TCQ như thế nào ?
12. Nếu tập TCQ thì còn có thể tập thêm môn võ thuật khác không ?
13. Trong khi tập TCQ , nếu muốn luyện thêm môn công phu khác thì môn nào là thích hợp nhất ?
14. Hàng ngày nên tập TCQ vào giờ nào ? bao lâu thì là vừa ?
15. Quần áo giầy dép khi tập TCQ phải như thế nào ?
16. Sân tập , bải tập như thế nào thì thích hợp cho việc luyện TCQ ?
17. Phải tập những động tác chuẩn bị nào trước khi tập TCQ ?
18. Khi mới tập TCQ, hai chân thường mỏi mệt là vì sao ? Làm thế nào để khắc phục ?
19. Luyện Giá tứ là gì ? Tại sao động tác của TCQ phải đòi hỏi sự chính xác ?
20. Quyền lộ của TCQ có bố trí ra sao ?
21. Khi tập TCQ , tại sao cần phải kết hợp hơi thở với động tác ? ý nghĩa chủ yếu của sự kết hợp này là gì ?
22. Làm thế nào kết hợp hơi thở và động tác một cách có ý thức ? Cấn phải đề phòng thiên hướng nào ?
23. Luyện TCQ tại sao phải chú ý tới nhãn thần ? Làm sao chú ý nhãn thần ?
24. Thủ pháp TCQ có mấy loại ? Chú ý đến thủ pháp bằng cách nào ?
25. Thân pháp khi luyện TCQ như thế nào ? Tại sao thân mình phải trung chính an như ?
26. Bộ pháp cơ bản của TCQ có mấy loại ? Yếu điểm của mỗi loại ? Bước như thế nào mới đúng cách ?
27. "Trầm kiên trụy trửu" là gì ?
28. Lúc tập TCQ , miệng phải như thế nào ?
29. "Hư linh đỉnh kình" và "Ðỉnh đầu huyền" là gì ? Làm sao thực hiện được ?
30. "Hàm hung bạt bối" là gì ? Ý nghĩa và cách thực hiện ra sao ?
31. "Ðan điền" là gì ? "Khí trầm đan điền" là gì ? Ý nghĩa và cách thực hiện ra sao ?
32. "Tung yêu" là gì ? Tại sao phải tung yêu ? làm thế nào thì là tung yêu ?
33. Khi tập TCQ , làm sao chú ý được sự vận động của hạ chi ? Tại sao phải chú ý sự phân thanh hư thực và phải tránh sự song trọng ?
34. Câu "Xứ xứ quân hửu nhất hư thực" có ý nghĩa gì ?
35. Dụng pháp của bàn chân trong TCQ có mấy dạng ? Làm thế nào mới chính xác ?
36. "Dụng ý bất dụng lực " là gì ? "Ý" là cái gì ? "Lực" là cái gì ? Ý nghĩa và tác pháp ra sao ?
37. Thế nào là "Thượng hạ tương tùy" ? Ý nghĩa và tác pháp ra sao ?
38. Thế nào là "Nội ngoại tương hợp" Ý nghĩa và tác pháp ra sao ?
39. Thế nào là "Tương liên bất đoạn" Ý nghĩa và tác pháp ?
40. Thế nào là "Ðộng trung cầu tĩnh" Ý nghĩa và tác pháp ?
41. Thế nào là "Khinh linh" ? Ý nghĩa và tác pháp ?
42. Có người cho rằng cốt tủy của TCQ được gói ghém trong câu " Tâm , Ý , Thần , Khí " .Thực sự bốn thứ này là gì ?
43. "Thập lục quan yếu" của TCQ có nội dung ra sao ?
44. Ði quyền với tốc độ nào thì thích hợp nhất ?
45. Sau thâu thức thì ta nên làm gì ?
46. Làm thế nào để nâng cao sự tiến bộ của công phu ? Mỗi giai đoạn của tiến trình luyện tập nên chú ý điều gì ?
47. Dựa vào tiêu chuẩn nào để có thể bình phẩm công phu cao thấp của một người ?
48. Thôi thủ là gì ? Thôi thủ và điều gọi là "đóng kín" có quan hệ thế nào ? ý nghĩa và phân loại của thôi thủ ?
49. Thế nào là " Triêm , Niêm , Liên , Tùy " ? Những lỗi lầm khi tập thôi thủ ? Thế nào thì là đóng kín thật sự ?
50. Thôi thủ có bao nhiêu động tác ?
51. Binh khí nào xử dụng trong TCQ ? các binh khí này có những đặc điểm gì ?
52. Những điều nào nên lưu tâm cho những người yếu đuối hay có bệnh khi tập TCQ ?
53. TCQ Trần gia và TCQ Dương gia khác nhau ở chổ nào ?
54. Tại sao động tác của TCQ đi theo đường tròn hay đường cung ? lối di chuyển ấy có ý nghĩa gì ?
55. Khi tập TCQ , một bộ phận nào đó trong người bị run run là vì sao ? Làm sao hết ?
56. TCQ và khí công có khác nhau không ? Hai môn này có bổ túc cho nhau không ?
57. TCQ có giúp ta luyện bắp thịt không ? Bụng nở và sự tập TCQ có quan hệ gì không ?
58. "Liễm đôn" và "Ðiệu đáng" là gì ? Ý nghĩa của chúng trong TCQ ?
59. Mười thân pháp của TCQ gồm có những cái nào ?
Phụ lục:
+ Thái Cực Quyền Luận (tác giả: Vương Tông Nhạc)
+ Thập Tam Thế Hành Công Tâm Giải (tác giả: Vũ Vũ Tương)
[center:374134d6e3]1. Luyện tập Thái Cực Quyền có ích lợi gì ?[/center:374134d6e3]
Ích lợi của việc luyện tập Thái Cực Quyền rất nhiều. Mỗi động tác của Thái Cực Quyền hầu như là sự vận động của toàn thân, làm cho mỗi bộ phận trong thân thể chúng ta có dịp hoạt động. Trong khi luyện tập cần phải kết hợp động tác với sự hô hấp một cách tự nhiên, để làm phát triển cơ quan hô hấp và tăng gia lượng hoạt động của phổi.
Lượng vận động tuy lớn nhưng không kịch liệt, làm cho huyết dịch tuần hoàn suông sẻ, phát triển cơ năng tim, làm cho tim đập một cách hòa hoãn nhưng khoẽ khoắn, làm giãm thiểu hiện tượng ứ máu và bệnh cứng động mạch.
Ðồng thời việc thay cũ đổi mới các tế bào (hiện tượng chuyễn hóa hay còn gọi là tân trần đại tạ) được xúc tiến luôn, các phế vật trong cơ thể được bài trừ mau mắn. Sự luyện tập còn làm cho bao tử và ruột co thắt tốt hơn, thích ăn hơn, ngoài ra còn làm mất đi bệnh táo bón nữa.
Việc luyện tập Thái Cực Quyền còn đòi hỏi "tâm tĩnh". Việc nội liễm tinh thần và tập trung tinh thần là một cách phát triển đại não rất tốt. Hơn nữa trong sự vận động mà các động tác vốn dĩ đã phức tạp lại nối với nhau một cách hoàn chỉnh, thì bộ phận đại não phải làm việc hết sức. Như vậy cũng chính là gây nên một tác dụng huấn luyện tốt đối với hệ thống trung khu thần kinh, phát triển cơ năng cũa hệ thần kinh, tăng cường một cách tự nhiên tác dụng điều tiết đối với các bộ máy, khí quản trong toàn thân, làm tăng gia tính thích ứng của thân thể đối với ngoại giới. Thí dụ như khả năng thích ứng với trời nóng nực hay giá lạnh và lực đề kháng với bệnh truyền nhiễm đều có thể tăng gia một cách tương ứng. Cho nên nếu kiên trì luyện tập Thái Cực Quyền, thì rõ ràng đó là một cách rèn luyện thân thể, tăng cường sức chống chọi, và ngay cả kéo dài tuổi thọ nữa.
Ngoài ra việc luyện tập Thái Cực Quyền còn giúp ta rèn luyện được phẩm cách tốt đẹp như: trầm tĩnh, thanh thãn, kiên nghị, nhẫn nại, mẫn cảm và tập trung ý chí.
Ngày nay, mục đích của chúng ta khi luyện tập Thái Cực Quyền không phải đơn thuần xem nó như một môn võ thuật, mà chủ yếu xem nó là phương pháp rèn luyện thân thể, khu trừ bệnh tật, làm chúng ta luôn luôn gín giữ tinh lực được sung túc.
[center:0a1cf2283d]2. Có phải ai ai cũng có thể luyện tập Thái Cực Quyền không?[/center:0a1cf2283d]
Luyện tập Thái Cực Quyền có những ích lợi như vậy, thế thì có phải ai cũng có thể tập nó chăng? Ðúng vậy, hễ là người bình thường (không kể tuổi tác, gái trai) đều có thể tập (nhưng đối với người bệnh thì khác, như bệnh lạc huyết, bệnh tim ở thời kỳ nghiêm trọng). Còn như trẻ em khoẽ mạnh mà tập thì cũng không có gì trở ngại. Ðây chính là tính cách phổ biến của Thái Cực Quyền vì nó thích nghi với mọi người có thể chất, thể lực khác nhau. Chẳng qua, các huấn luyện viên cần chú ý đến trạng huống sức khoẽ của người học mà tùy nghi dạy quyền, như về mặt thời gian dài ngắn, số lượng động tác nhiều ít, vv. Ðó là tùy người mà dạy và dạy một cách linh động. Những lúc luyện tập một mình cũng nên chú ý đến điểm này.
Giới người thích nghi nhất với việc tập Thái Cực Quyền, có thể chia ra như sau:
1. Từ trung niên đến lão niên, những ai không thể hoặc không muốn tập các môn vận động khác.
2. Thể chất suy nhược hoặc có bịnh mạn tính, như huyết áp quá cao, viêm khớp xương có tính phong thấp, phổi mới kết hạch, thần kinh suy nhược, cho đến bệnh kinh nguyệt không đều hòa ở phụ nữ. (Tốt nhất là nên đi khám bác sĩ xem tình trạng sức khoẽ).
3. Công chức, giáo sư, y sĩ, vv. Giới này vốn có nếp sinh hoạt an tỉnh, không ham thích những vận động kịch liệt (dữ dội), nên rất dễ thích nghi với việc tập TCQ.
4. Các bà các cô nội trợ, bất luận trung niên hoặc lão niên, đều có thể tập TCQ.
Như vậy giới thanh niên không thích hợp ới TCQ chăng? Căn cứ vào giá trị và hiệu dụng của sự vận động TCQ, thì không có gì là không thích hợp cả. Nhưng căn cứ vào đặc điểm của sự vận động của TCQ là mềm mại, hòa hoãn cùng với tính cách của thanh niên thì không thích hợp lắm; bởi vì thể chất và thể lực của thanh niên phát triển rất nhanh, thanh niên thường có tính hiếu động, ham thích những vận động kịch liệt như điền kinh, cac bộ môn bóng, hoặc các môn quyền thuật và khí giới khác.
Nhưng nếu giới thanh niên có người thấy hứng thú việc tập TCQ thì dĩ nhiên là vô hại.
Có người cho rằng TCQ chỉ là một hình thức trị liệu đối với những người suy nhược vì bệnh. Ðiều này không đúng. Trên thực tế, chúng ta thấy rất nhiều người không bệnh hoạn mà tập TCQ thì tinh lực của họ vượng hơn, thịnh hơn, lòng dạ cởi mở tươi tắn hơn. Như vậy, môn quyền thuật này không phải dành cho những người bệnh nhược, mà đối với người không bệnh cũng có tác dụng dưỡng thân không kém.
[center:50be2512ac]3. Hai chữ "Thái Cực" trong Thái Cực Quyền có ý nghĩa gì?[/center:50be2512ac]
Tại sao môn quyền thuật này được gọi là Thái Cực Quyền?
Trước hết chúng ta hãy liễu-giải khởi-nguyên và ý nghĩa của hai chữ "Thái Cực". Thái Cực là danh từ được dùng đầu tiên ở kinh Dịch. Quyển kinh này quan niệm rằng lúc Trời Ðất chưa hình thành là Thái Cực (còn gọi là Thái Sơ, Thái Nhất nữa). Sau đến đời nhà Tống, có Chu Ðôn Di vẽ ra một bức Thái Cực đồ, có thuyết minh kỹ càng, nhằm giải thích ý nghĩa hàm ngụ và sự biến hóa phát triển của ý niệm Thái Cực.
Nghĩa đen của hai chữ Thái Cực: Thái là lớn lao, Cực là trạng thái ban sơ hoặc cao cấp nhất của sự vật. Bởi vì ngày xưa không có ai biết vũ trụ , lúc quả đất chưa xuất hiện , thực sự như thế nào, thời gian ấy dài bao nhiêu triệu năm? cho nên cổ nhân mới đành đặt gọi cái vũ trụ lúc bấy giờ là Thái Cực, hoặc là Vô Cực. Trong Thái Cực đồ khuyết của Chu Ðôn Di, câu đầu tiên là "Vô Cực Nhi Thái Cực" (Nhi ở đây có nghĩa "tức là", nghĩa là Vô Cực tức là Thái Cực, chớ không phải là từ Vô Cực mà sinh ra Thái Cực). Ý niệm này còn được mô tả trong câu "Thái Cực bản Vô Cực" (Thái Cực vốn là Vô Cực).
Do đó, việc mệnh danh môn TCQ có nguồn gốc nhất định.Chúng ta có thể biện giải một cách giản đơn như sau:
1. Mỗi động tác của TCQ đều đi theo đường tròn giống như là các đường tròn được biểu thị trong Thái Cực dồ. Trong các động tác đường tròn này có chứa rất nhiều sự biến hóa, như hư thực, động tĩnh, cương nhu, tấn thối, vv.
2. Luyện TCQ, ta thấy các ý niệm động trung cầu tĩnh, tĩnh trung cầu động, dụng ý bất dụng lực, giống như điều thường gọi là vô trung sinh hữu ( thực ra không phải là từ không mà sinh ra có, mà là "cái không" phát triển dần dần thành "cái có", giống như cái lẽ Vô Cực mà Thái Cực).
3. Ðộng tác trong TCQ, từ khai thức đến thâu thức hoàn toàn liên tục, không một chổ nào đứt đoạn, giống như một vòng tròn hoàn chĩnh, không thể tìm được đầu mối; đó chính là cái lẽ "Thái Cực vốn là Vô Cực".
[center:6fc7b616f1]4. Tại sao Thái Cực Quyền còn gọi là Trường Quyền hoặc Thập Tam Thế?[/center:6fc7b616f1]
TCQ vốn có hai bộ phận: một bộ phận gọi là Trường Quyền, một bộ phận gọi là Thập Tam Thế. Trước đây có người cho rằng Trường Quyền và Thập Tam Thế là một, điều này sai. Nếu xét về mặt quyền lộ, thì Trường Quyền dài hơn là Thập Tam Thế, đúng với điều mà trong Thái Cực Quyền Luận (do Vương Tông Nhạc đời vua Càn Long viết) định nghĩa "Trường Quyền như sông dài biển rộng, chảy mãi không dứt".
Nguồn gốc danh xưng của Thập Tam Thế là như sau. Căn cứ vào thuyết cũ, Thập Tam Thế hàm chứa quan niệm Ngũ Hành Bát Quái ở trong. Ngũ Hành là: Kim, Thủy, Mộc, Hỏa, Thổ, được ví với năm loại bộ pháp. Bát Quái là: Càn, Khôn, Khãm, Ly, Chấn, Ðoài, Cãn, được ví với tám loại thủ pháp của TCQ.
Năm hình thức bộ pháp của TCQ là: tiền tấn, hậu thối, tả cố, hữu phán và trung định.
Dụng pháp của tay có tám loại: băng (quen đọc là bằng), lý, tê, án, thái, liệt, trửu, kháo, phân phối cho tám hướng: Ðông , Tây, Nam, Bắc, Ðông Bắc, Tây Bắc, Ðông Nam, Tây Nam. Bát phương này và ngũ bộ nói trên hợp lại gọi là Thập Tam Thế. Như vậy ý nghĩa của Thập Tam Thế chỉ là mười ba hình thái vận động của tay chân, chớ bảo là mười ba thức (tư thức) là lầm lẫn vậy.
[center:b778bdda11]5. Khởi Nguyên Của Thái Cực quyền Như Thế Nào ?[/center:b778bdda11]
Về nguồn gốc phát sinh Thái Cực Quyền (TCQ), có nhiều thuyết khác nhau mà cho đến nay chưa có thuyết nào đưa ra được kết luận xác thực. Căn cứ vào một số thuyết cũ, đều cho rằng người sáng chế ra môn này là Trương Tam Phong, người ta chưa xác quyết được là đã có một Trương Tam Phong thực hay không ? Quê quán ở đâu ? Có biết vũ thuật không ? Phát minh ra TCQ như thế nào ? Trong các loại thư tịch cổ (sách, bản văn, hành chính, v.v...) cũng không có sự ghi chép thống nhất; có loại thư tịch mà nội dung vẫn là thần thoại, không thể tin cậy.
Tiên sinh Ðường Hào, một bậc tiền bối trong giới võ thuật, cũng nhận định : "Các thuyết cũ bảo TCQ được sáng chế bởi Trương Tam Phong vào thời kỳ suy vi của triều Bắc Tống (mà cũng có thuyết bảo là Trương Tam Phong thời Nguyên mạt Minh sơ). Nhận định nầy không đúng, tại vùng Trần Gia Câu không hề có truyền thuyết gì về một Trương Tam Phong nào cả. Căn cứ vào kết quả tìm tòi được ở Trần Gia Câu, người ta phát hiện TCQ ở đó có đại bộ phận động tác (gọi là thức tử) rút ra từ môn "Quyền Kinh" được tập đại thành bởi một tướng lãnh trứ danh nhà Thanh là Thích Kế Quang mà môn "quyền kinh" của Thích Kế Quang lại dựa vào 16 loại quyền pháp trong dân gian mà biến thành. Do đó mà có thể nói : TCQ bắt nguồn từ dân gian, trãi qua sự phát triển liên tục mà thành vậy".
"TCQ của vùng Trần Gia Câu bắt đầu xuất hiện vào đầu triều nhà Thanh. Hoàng đế Sùng Trinh của triều nhà Minh mạt niên từng khuyến khích văn nhân luyện võ, vào thời ấy có Trần Nguyên Bình là người văn võ kiêm toàn. Nghiên cứu quyển kinh Hoàng Ðình của Ðạo gia (quyển kinh này nói về thuật hô hấp) , và tham chiếu môn quyền kinh của Thích Kế Quang, cho đến đầu đời nhà Thanh, sáng tạo xong TCQ Trần Gia Câu. Thế rồi về sau TCQ của Trần Gia Câu được một người họ Dương học lại, đem đi truyền thụ tại vùng Hà Bắc và dựng nên TCQ Dương gia rất nổi tiếng."
[center:f816e3c5e9]6. Hiện Nay Có Bao Nhiêu Phái TCQ ? Mỗi Phái Có Ðặc Ðiểm Nào ?[/center:f816e3c5e9]
Các hệ phái TCQ rất là phức tạp. Nếu lấy sự lớn nhỏ của chiêu-thức (dáng, hình thức di chân múa tay) mà phân biệt thì có thể chia làm ba phái chính. Nếu căn cứ vào nội dung quyền thức và nguồn gốc khác nhau thì có thể chia làm bảy nhà.
A. Ba Hệ Phái
1. Ðại Giá Thức :
Do Dương Trừng Phủ làm đại biểu. Loại quyền giá này được truyền thụ bởi cha ông là Dương Kiện Hầu, và đến ông thì có sửa đổi lại đôi chút. Quyền thức mở rộng, nhẹ nhàng, trầm trọng (trầm ổn), thường gọi là Dưong phái.
2. Trung Giá Thức :
Do Ngô Giám Tuyền làm đại biểu. Giá thức không lớn không nhỏ (không rộng, không hẹp) mà vừa vừa, nổi bật ở sự nhu hóa. Nguồn gốc của loại quyền giá này như sau: Cha của Ngô Giám Tuyền là Ngô Toàn Hựu, đầu tiên học đại giá thức với Dương Lộ Thiền, rồi lại học tiểu giá thức với Dương Ban Hầu (con của Dương Lộ Thiền), và truyền cả hai môn này lại cho con mình là Ngô Giám Tuyền. Giám Tuyền bèn dung hợp chiết trung , tự mình thành một phái, gọi là Ngô phái.
3. Tiểu Giá Thức :
Do Vũ Vũ Tương làm đại biểu. Họ Vũ vốn người huyện Vỉnh Niên, phủ Quảng Bình, Tỉnh Trực Lệ, đến Ôn Châu Hà Nam, theo học với Trần Thanh Bình. Học được bộ thứ hai của tân giá tử, rồi tự mình cải tiến. Quyền thức khéo léo, khít khao, kín đáo, thân pháp thì thấp. Tự dựng thành một phái, gọi là Vũ phái.
B. Bảy Nhà Giá Thức : 1. Trần Thị Lão Giá : (Quyền phổ nhà họ Trần)
Truyền bởi Trần Trường Hưng thuộc Trần Gia Câu, Ôn Châu, Hà Nam. Quyền thức là đại giá thức của lão giá nhà họ Trần.
2. Trần Thị Tân Giá :
Truyền bởi Trần Hữu Bản của Trần Gia Câu, quyền thức thuộc bộ đầu trong tân giá của nhà họ Trần, cũng thuộc đại giá.
3. Trần Thị Tiểu Giá :
Truyền bởi Trần Thanh Bình ở làng Siêu Bảo (gần Trần Gia Câu), quyền thức thuộc bộ thứ hai trong tân giá của nhà họ Trần, thuộc tiểu giá.
4. Dương Thị Ðại Giá :
Truyền bởi Dương Trừng Phủ (Hà Bắc). Ông nội của Dương Trừng Phủ là Dương Lộ Thiền, vào khoãng các năm Hàm Phong đời vua Văn Tông triều Thanh (tức là từ 1851 trở đi), đem TCQ đến Hà Bắc, sau đó cha con Dương Kiện Hầu, Dương Trừng Phủ cải tiến mà thành.
5. Vũ Thị Tiểu Giá :
Truyền bởi Vũ Vũ Tương, người huyện Vỉnh Niên, sau truyền cho Hác Vi Trinh và ông này đem truyền ở Bắc Kinh.
6. Ngô Thị Trung Giá :
Do cha con Ngô Toàn Hựu, Ngô Giám tuyền truyền bá, như đã nói trên.
7. Tôn Thị Tiểu Giá :
Truyền bởi Tôn Lộc Ðường (Bắc Kinh) , họ Tôn học với Hác Vi Trinh rồi cải tiến, tự dựng thành một nhà.
Những điều trình bày ở trên chỉ cứ vào các tài liệu đích thực và xác thực, và phân biệt một cách đại cương thành ba phái bảy nhà; còn nếu muốn phân biệt tường tận hơn thì vấn đề rất phức tạp, nhà nào cũng có ưu điểm riêng, người học tùy theo thể chất, tuổi tác và sở thích mà chọn lựa cho mình.
[center:c81934574a]7. TCQ Có Ðặc Ðiểm Chủ Yếu Nào ?[/center:c81934574a]
TCQ là một loại vận động rất đặc thù, không những khác với các môn thể thao thường mà ngay cả đến những bộ bộ môn quyền thuật khác của Trung Hoa nó cũng có phong cách riêng biệt. Về vấn đề đặc điểm, sách này có đề cập từng điểm dưới một chuyên đề. Ở đây chỉ giới thiệu các đặc điểm chủ yếu :
1. Ðộng tác nhu hòa hoãn mạn : (Ðộng tác mềm mại, buông lơi, thong thả)
TCQ đòi hỏi người tập "Dụng ý bất dụng lực" , tuyệt không được gồng cứng các cơ, toàn thể các khớp xương phải lỏng (tung khai), bất kỳ động tác nào cũng phải mềm mại, buông lơi, thong thả, tốc độ không nhanh mà chậm chạp, như Quyền Luận có nói "Vận kình như trừu ty" (vận kình như kéo tơ), "Mại bộ như miêu hành" (bước chân như mèo đi), thời gian đi một bài quyền thường mất 15 đến 20 phút.
2. Ðộng tác nào cũng là hoạt động toàn thân :
Ở mõt số bộ môn thể thao, thường phân chia vận động của tay, vận động của chân,v.v...Một số quyền thuật cũng thế, trước là đấm một quyền rồi đá một ngọn,v.v...Nhưng luyện tập TCQ thì khác, TCQ đòi hỏi sự chuyển động của toàn thân thể, hễ động một thì không chổ nào không động "Nhất động vô hữu bất động", hễ tĩnh một thì không nơi nào không tĩnh "Nhất tĩnh vô hữu bất tĩnh" , "Thượng hạ tương tùy, nội ngoại tương hợp" . Nếu như luyện TCQ mà không luyện được toàn thân hoạt động, mà có bộ phận trong người đứng chết trân, thì đó là một đại khuyết điểm vậy.
3. Mỗi động tác cần kết hợp hô hấp với vận động một cách tự nhiên :
TCQ cũng còn khác với các loại vận động thường thấy ở điểm này nữa. Có người bảo rằng : Trong khi tập các loại vận động khác, có bao giờ ngưng hô hấp đâu ? Tại sao TCQ lại cho hô hấp là một đặc điểm của mình ? Lý do là như thế này : sự hô hấp trong TCQ là có quy luật, khi nào hít vào, khi nào thở ra, đều được thực hiện nghiêm túc, chớ không phải là hít thở một cách tự nhiên mà bình thường người ta thường không chú ý tới, mà cũng không phải là miễn cưỡng (gắng gượng) dồn nén hơi thở. Sự hô hấp phải làm sao đạt đến tình trạng "Thâm, trường, quân, tĩnh, khai thoát tự nhiên" (sâu, dài, đều, im, thoải mái tự nhiên). Còn đối với người mới học, chỉ cần hít thở bình thường tự nhiên là được rồi.
4. Khi vận động cần phải "Tâm Tĩnh" :
"Tâm tĩnh" tức là tâm thần an tĩnh, tinh thần nội liễm, không hoang loạn, không tâm viên ý mã, hồ tư loạn tưởng (không suy nghĩ lung tung viễn vong), cốt làm sao cho vỏ ngoài đại não êm dịu lại một cách từ từ, tuyệt đại bộ phận đi vào trạng thái bị khống chế tức là có nhiều dịp nghĩ ngơi. Ngoài ra lượng hô hấp tăng nhiều, huyết dịch tuần hoàn mau chóng, giúp cho đại não thu được nhiều dưỡng liệu và dưỡng khí, điều này có tác dụng rất tốt đối với việc nâng cao và tăng trưởng cơ năng, và mực độ làm khõe mạnh bộ phận cao cấp của hệ thống trung khu thần kinh. Năng lực hoạt động của hệ thống thần kinh được mạnh mẻ, thì có ảnh hưởng rất tốt đến việc điều tiết, sự phối hợp hoạt động của các hệ thống khí quan trong cơ thể. Do đó chúng ta có thể nói, sự yêu cầu "tâm tĩnh" của TCQ có cơ sở sinh lý học vững chải, và cũng là đặc điểm quan trọng nhất của TCQ.
[center:55f4e19427]8. TCQ giản hóa và TCQ nguyên hữu, giống và khác nhau ở những điểm nào ?[/center:55f4e19427]
TCQ giản hóa giống TCQ nguyên hữu ở các điểm sau :
1. Về phương diện động tác tư thức, tức là có cùng cơ bản với TCQ nguyên hữu, vì TCQ giản hóa chủ yếu được rút từ giá tử của Dương Trừng Phủ.
2. Về nguyên tắc của thể thế (như trầm kiên trụy trửu, hàm hung bạt bối); yêu cầu về tâm lý (như tinh thần nội liễm, tư tưởng tập trung); yếu điểm của động tác (như thượng hạ tương tùy, phân thanh hư thực).
3. Về phương diện rèn luyện thân thể và nâng cao mức độ khõe khoắn, cũng có cùng hiệu quả.
Các điểm khác nhau: TCQ giản hóa Phương diện động tác: Tự giản đến phồn, trước dễ sau khó Phương diện tư thức: Lập lại ít Toàn bộ quyền lộ: Ngắn, cả thảy có 2 lần tới lui
Phương diện học tập: Ðộng tác của tư thức rõ ràng sự mô tả cũng rõ ràng, nên rất tiện cho huấn luyện viên, người mới học hoặc tự học.
TCQ nguyên hữu Phương diện động tác: Từ phồn đến giản, trước khó sau dễ Phương diện tư thức: Lập lại nhiều Toàn bộ quyền lộ: Dài, cả thảy có 5 lần tới lui Phương diện học tập: Gần đây mới xuất hiện một tài liệu tham duyệt chu đáo và hoàn bị, thích hợp cho người có căn bản võ thuật, hoặc người sành về TCQ giản hóa.
26-02-2003
Chế độ Linear
