Nội dung Các Triều đại Việt Nam là bài viết tóm tắt các triều đại, vua, chúa, các thủ lãnh, các thế lực bảo hộ ngoại bang có ảnh hưởng lớn trong một giai đoạn lịch sử trị vì nước Việt Nam từ thời Kinh Dương Vương và các vua Hùng cho đến hết triều đại nhà Nguyễn và tiếp nối các chế độ chính trị sau thời kỳ phong kiến cho tới nay.
1. Hồng Bàng và Văn Lang (Khoảng thế kỷ 7 đến thế kỷ 3 trước CN)
1. Kinh Dương Vương (~3054-~2839 TCN)
2. Lạc Long Quân
3. Hùng Vương (18 đời)
2. Âu Lạc (Thế kỷ 3 trước CN)
1. An Dương Vương (257-207 TCN)
3. Thuộc Tây Hán (Thế kỷ 2 trước CN đến năm 25)
1. Triệu Vũ Vương Triệu Đà 207-137 TCN
2. Triệu Văn Vương Triệu Hồ 137-125 TCN
3. Triệu Minh Vương Triệu Anh Tề 125-113 TCN
4. Triệu Ai Vương Triệu Hưng 113-112 TCN
5. Triệu Thuật Dương Vương Triệu Kiến Đức 112-111 TCN
Các vua nhà Triệu là người Hán, không phải người Việt.
4. Thuộc Đông Hán (25 - 226)
1. Hai Bà Trưng: Trưng Trắc - Trưng Nhị (40 - 43)
5. Thuộc Đông Ngô (220 - 265)
1. Bà Triệu: Triệu Thị Trinh (246 - 248)
6. Thuộc Lưỡng Tấn (265 - 420)
7. Thuộc Nam Bắc Triều (420 - 589)
8. Nhà Lý và Nhà Triệu (541-602)
1. Lý Nam Đế Lý Bí còn gọi là Lý Bôn 541-548
2. Triệu Việt Vương Triệu Quang Phục 549-571
3. Hậu Lý Nam Đế Lý Phật Tử 571-602
THUỘC TÙY : (602 - 617)
9. Thuộc Đường (618 - 907)
1. Mai Hắc Đế : Mai Thúc Loan 722
2. Phùng Hưng : Phùng An 791
1. Tiền Ngô Vương Ngô Quyền 939-944
2. Dương Bình Vương Dương Tam Kha 944-950
3. Hậu Ngô Vương Ngô Xương Ngập 950-965
4. Hậu Ngô Vương Ngô Xương Văn 950-965
5. Dương Tam Kha cướp ngôi của nhà Ngô và làm vua trong 6 năm.
Thời Hậu Ngô Vương gồm hai vị vua Nam Tấn Vương Ngô Xương Văn và Thiên Sách Vương Ngô Xương Ngập cùng trị vì.
13. Nhà Đinh (968 - 980)
1. Đinh Tiên Hoàng Đinh Bộ Lĩnh 968-979
2. Đinh Phế Đế Đinh Toàn 979-980
14. Nhà Tiền Lê (980 - 1010)
1. Lê Đại Hành Lê Hoàn 980-1005
2. Lê Trung Tông Lê Long Việt 1005 (3 ngày)
3. Lê Ngoạ Triều Lê Long Đĩnh 1005-1009
15. Nhà Lý (1010 - 1225)
1. Lý Thái Tổ - Lý Công Uẩn 1010 - 1028
2. Lý Thái Tông - Lý Phật Mã 1028 - 1054
3. Lý Thánh Tông - Lý Nhật Tông 1054 - 1072
4. Lý Nhân Tông - Lý Càn Đức 1072 - 1127
5. Lý Thần Tông - Lý Dương Hoán 1128 - 1138
6. Lý Anh Tông - Lý Thiên Tộ 1138 - 1175
7. Lý Cao Tông - Lý Long Trát 1176 - 1210
8. Lý Huệ Tông - Lý Sảm 1211 - 1224
9. Lý Chiêu Hoàng - Lý Phật Kim 1224 đến 1225
Lý Chiêu Hoàng là Nữ vương duy nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam.
1. Lê Thái Tổ - Lê Lợi 1428-1433
2. Lê Thái Tông - Lê Nguyên Long 1433-1442
3. Lê Nhân Tông - Lê Bang Cơ 1442-1459
4. Lệ Đức Hầu (Lạng Sơn Vương) - Lê Nghi Dân 1459-1460
5. Lê Thánh Tông - Lê Tư Thành (Lê Hạo) 1460-1497
6. Lê Hiến Tông - Lê Tranh 1497-1504
7. Lê Túc Tông - Lê Thuần 6/1504-12/1504
8. Lê Uy Mục - Lê Tuấn 1505-1509
9. Lê Tương Dực - Lê Oanh 1510-1516
10. Lê Chiêu Tông - Lê Y 1516-1522
11. Lê Cung Hoàng - Lê Xuân 1522-1527
Từ đời Mạc Kính Chỉ, con cháu nhà Mạc rút lên Cao Bằng, tồn tại cho đến năm 1677 mới bị diệt hẳn
22. Nam Bắc Triều
- Bắc Triều: Nhà Mạc
- Nam Triều: Lê Trung Hưng (1533 - 1788)
1. Lê Trang Tông - Lê Duy Ninh 1533-1548
2. Lê Trung Tông - Lê Huyên 1548-1556
3. Lê Anh Tông - Lê Duy Bang 1556-1573
4. Lê Thế Tông - Lê Duy Đàm 1573-1599
24. Trịnh - Nguyễn Phân Tranh
- Lê Trung Hưng (Trên Danh Nghĩa)
1. Lê Kính Tông Lê Duy Tân 1600-1619
2. Lê Thần Tông Lê Duy Kỳ 1619-1643
3. Lê Chân Tông Lê Duy Hựu 1643-1649
4. Lê Thần Tông Lê Duy Kỳ 1649-1662
5. Lê Huyền Tông Lê Duy Vũ 1663-1671
6. Lê Gia Tông Lê Duy Hợi (Lê Duy Cối, Lê Duy Khoái) 1672-1675
7. Lê Hy Tông Lê Duy Hợp 1676-1704
8. Lê Dụ Tông Lê Duy Đường 1705-1728
9. Hôn Đức Công Lê Duy Phường 1729-1732
10. Lê Thuần Tông Lê Duy Tường 1732-1735
11. Lê Ý Tông Lê Duy Thận 1735-1740
12. Lê Hiển Tông Lê Duy Diêu 1740-1786
13. Lê Mẫn Đế Lê Duy Khiêm (Lê Duy Kỳ) 1787-1789
- Chúa Trịnh (1545 - 1787)
1. Thế Tổ Minh Khang Thái Vương - Trịnh Kiểm 1545-1570
2. Bình An Vương - Trịnh Tùng 1570-1623
3. Thanh Đô Vương - Trịnh Tráng 1623-1652
4. Tây Định Vương - Trịnh Tạc 1653-1682
5. Định Nam Vương - Trịnh Căn 1682-1709
6. An Đô Vương - Trịnh Cương 1709-1729
7. Uy Nam Vương - Trịnh Giang 1729-1740
8. Minh Đô Vương - Trịnh Doanh 1740-1767
9. Tĩnh Đô Vương - Trịnh Sâm 1767-1782
10. Điện Đô Vương - Trịnh Cán 1782 (2 tháng)
11. Đoan Nam Vương - Trịnh Khải 1782-1786
12. Án Đô Vương - Trịnh Bồng 1786-1787
Nếu không tính Hùng Vương là thời kỳ huyền sử còn nhiều nghi vấn, có thể đưa ra các thống kê về vua Việt Nam và các triều đại Việt Nam như sau (không tính các thời Bắc thuộc)[:
Về các vua
- Hoàng đế đầu tiên: Lý Nam Đế (544 - 548) với niên hiệu đầu tiên là Thiên Đức
- Hoàng đế cuối cùng: Bảo Đại (1925 - 1945)
- Ở ngôi lâu nhất: Triệu Vũ Vương Triệu Đà: 70 năm (207-137 TCN), Lý Nhân Tông Càn Đức: 56 năm (1072 - 1127), thứ đến Hậu Lê Hiển tông Duy Diêu: 47 năm (1740 - 1786).
- Ở ngôi ngắn nhất: Tiền Lê Trung Tông Long Việt: 3 ngày (1006), Dục Đức: 3 ngày (1883)
- Lên ngôi trẻ nhất: Lê Nhân Tông lúc 1 tuổi (1442); Mạc Mậu Hợp lúc 2 tuổi (1562); Lý Cao Tông lúc 3 tuổi; Lý Anh Tông cũng 3 tuổi; Lý Chiêu Hoàng lúc 6 tuổi (1224).
- Lên ngôi già nhất: Trần Nghệ Tông Phủ, khi 50 tuổi (1370); Triệu Đà khi 50 tuổi (207 TCN)
- Trường thọ nhất: Bảo Đại 85 tuổi (1913-1997), vua Trần Nghệ Tông 74 tuổi (1321 - 1394). Nếu tính Triệu Đà thì Triệu Đà là vua thọ nhất: 120 tuổi (257-137 TCN) (theo Đại Việt Sử ký Toàn thư). Ngoài ra, nếu tính cả các chúa thì chúa Nguyễn Hoàng thọ hơn Bảo Đại: 89 tuổi (1525 - 1613)
- Yểu thọ nhất: Hậu Lê Gia Tông Duy Khoái 15 tuổi (1661 - 1675)
- Nữ vương đầu tiên: Trưng Vương (Trưng Trắc) (vì chỉ xưng vương) (40-43)
- Nữ hoàng duy nhất: Lý Chiêu Hoàng Phật Kim (1224 - 1225), vợ vua Trần Thái tông Cảnh (1226 - 1258).
- Vua duy nhất ở ngôi 2 lần: Hậu Lê Thần Tông (1619-1643 và 1649-1662)
Về các triều đại
- Triều đại tồn tại lâu nhất: nhà Hậu Lê 356 năm (1428 - 1527 và 1533 - 1788).
- Triều đại tồn tại ngắn nhất: nhà Hồ 8 năm (1400 - 1407).
- Triều đại truyền nhiều đời vua nhất: nhà Hậu Lê: 27 vua (từ Thái Tổ đến Chiêu Thống), nhà Trần (kể cả Hậu Trần) 14 vua.
- Triều đại truyền ít đời nhất: nhà Thục 1 vua.
- Triều đại truyền qua nhiều thế hệ nhất: nhà Hậu Lê 14 đời (từ Thái Tổ Lê Lợi đến Trung Tông Duy Huyên, rồi từ Anh Tông Duy Bang đến Chiêu Thống Duy Kỳ), sau đó là nhà Lý: 9 đời (từ Thái Tổ Công Uẩn đến Chiêu Hoàng Phật Kim).
- Triều đại xảy ra phế lập, sát hại các vua nhiều nhất: Nhà Lê sơ 6/11 vua.
Có 4 thành viên đã gửi lời cám ơn đến LSB-Sun vì bài viết hữu ích này:
Thái thượng hoàng gọi tắt là thượng hoàng, ngôi vị mang nghĩa là "vua bề trên" trong triều. Tùy từng hoàn cảnh lịch sử, thực quyền của thượng hoàng khác nhau. Thượng hoàng có thể giao toàn quyền cho vua hoặc vẫn nắm quyền chi phối việc triều chính; hoặc có thể thượng hoàng chỉ mang danh nghĩa. Triều đại có nhiều thượng hoàng nhất là nhà Trần với 9 thượng hoàng. Thông thường thượng hoàng là cha vua, nhưng có các trường hợp không phải như vậy: Thượng hoàng Trần Nghệ Tông truyền ngôi cho em là Duệ Tông, Duệ Tông mất lại lập cháu gọi bằng bác là Phế Đế; Thượng hoàng Mạc Thái Tổ truyền ngôi cho con là Thái Tông, Thái Tông mất sớm lại lập cháu nội là Hiến Tông; Thượng hoàng Lê Ý Tông là chú của vua Lê Hiển Tông. Ngoài 7 thượng hoàng nhà Trần từ Trần Thừa tới Nghệ Tông cùng Mạc Thái Tổ, các thượng hoàng còn lại trong lịch sử Việt Nam đều không tự nguyện làm thượng hoàng mà do sự sắp đặt của quyền thần trong triều. Danh sách cụ thể các thượng hoàng trong Lịch sử Việt Nam như sau:
1.
- Triều đại : Nhà Lý
- Thái thượng hoàng : Lý Huệ Tông
- Nắm quyền : 1224-1226
- Ghi chú : Bị Trần Thủ Độ ép nhường ngôi cho con gái là Lý Chiêu Hoàng lên làm thượng hoàng và đi tu ở chùa Chân Giáo.
2.
- Triều đại : Nhà Trần
- Thái thượng hoàng : Trần Thái Tổ
- Nắm quyền : 1225-1234
- Ghi chú : Cha của Trần Thái Tông - vua đầu tiên nhà Trần. Thượng hoàng duy nhất chưa từng làm vua nhưng được tôn làm thượng hoàng do có con làm vua.
3.
- Triều đại : Nhà Trần
- Thái thượng hoàng : Trần Thái Tông
- Nắm quyền : 1259-1277
- Ghi chú : Thượng hoàng thời Trần Thánh Tông.
4.
- Triều đại : Nhà Trần
- Thái thượng hoàng : Trần Thánh Tông
- Nắm quyền : 1278-1293
- Ghi chú : Thượng hoàng thời Trần Nhân Tông.
5.
- Triều đại : Nhà Trần
- Thái thượng hoàng : Trần Nhân Tông
- Nắm quyền : 1294-1308
- Ghi chú : Thượng hoàng thời Trần Anh Tông.
6.
- Triều đại : Nhà Trần
- Thái thượng hoàng : Trần Anh Tông
- Nắm quyền : 1308-1320
- Ghi chú : Thượng hoàng thời Trần Minh Tông.
7.
- Triều đại : Nhà Trần
- Thái thượng hoàng : Trần Minh Tông
- Nắm quyền : 1329-1357
- Ghi chú : Thượng hoàng thời Trần Hiến Tông, Trần Dụ Tông. Thượng hoàng nắm quyền lâu nhất (29 năm).
8.
- Triều đại : Nhà Trần
- Thái thượng hoàng : Trần Nghệ Tông
- Nắm quyền : 1372-1394
- Ghi chú : Thượng hoàng thời Trần Duệ Tông, Trần Phế Đế, Trần Thuận Tông. Thượng hoàng cao tuổi nhất (52 tuổi) và thọ nhất (74 tuổi).
9.
- Triều đại : Nhà Trần
- Thái thượng hoàng : Trần Thuận Tông
- Nắm quyền : 1398-1399
- Ghi chú : Thượng hoàng thời Trần Thiếu Đế. Thượng hoàng yểu nhất (22 tuổi).
10.
- Triều đại : Nhà Hồ
- Thái thượng hoàng : Hồ Quý Ly
- Nắm quyền : 1401-1407
- Ghi chú : Thượng hoàng thời Hồ Hán Thương.
11.
- Triều đại : Nhà Hậu Trần
- Thái thượng hoàng : Giản Định Đế
- Nắm quyền :1409
- Ghi chú :Thượng hoàng thời Trùng Quang Đế. Thượng hoàng nắm quyền ngắn nhất (4 tháng).
12.
- Triều đại : Nhà Mạc
- Thái thượng hoàng : Mạc Thái Tổ
- Nắm quyền : 1530-1541
- Ghi chú : Thượng hoàng thời Mạc Thái Tông và Mạc Hiến Tông
13.
- Triều đại : Nhà Hậu Lê
- Thái thượng hoàng : Lê Thần Tông
- Nắm quyền : 1643-1649
- Ghi chú : Thượng hoàng thời Lê Chân Tông Duy Hưu, sau khi con mất sớm lại làm vua lần thứ hai. Việc này do chúa Trịnh sắp đặt.
14.
- Triều đại : Nhà Hậu Lê
- Thái thượng hoàng : Lê Hy Tông
- Nắm quyền : 1705-1716
- Ghi chú : Thượng hoàng thời Lê Dụ Tông.
15.
- Triều đại : Nhà Hậu Lê
- Thái thượng hoàng : Lê Dụ Tông
- Nắm quyền : 1729-1731
- Ghi chú : Thượng hoàng thời Hôn Đức Công Lê Duy Phường.
16.
- Triều đại : Nhà Hậu Lê
- Thái thượng hoàng : Lê Ý Tông
- Nắm quyền : 1740-1758
- Ghi chú : Thượng hoàng thời Lê Hiển Tông. Thượng hoàng trẻ nhất (22 tuổi).
Bi giờ tại hạ mới biết triều đại Kinh Dương Vương. Tại hạ cứ tưởng Lạc Long Quân là đầu tiên. Xin cảm ơn tiểu huynh đệ rất nhiều đã cho ta đây mở rộng tầm mắt.
Bi giờ tại hạ mới biết triều đại Kinh Dương Vương. Tại hạ cứ tưởng Lạc Long Quân là đầu tiên. Xin cảm ơn tiểu huynh đệ rất nhiều đã cho ta đây mở rộng tầm mắt.
Theo nguồn thông tin mà tại hạ đã đọc được thì theo truyền thuyết KINH DƯƠNG VƯƠNG Tên húy là Lộc Tục, con cháu họ Thần Nông .
Nhâm Tuất, năm thứ 17 . Xưa cháu ba đời của Viêm Đế họ Thần Nông là Đế Minh sinh ra Đế Nghi, sau Đế Minh nhân đi tuần phương Nam, đến Ngũ Lĩnh lấy con gái Vụ Tiên, sinh ra vua Kinh Dương Vương. Vua là bậc thánh trí thông minh, Đế Minh rất yêu quý, muốn cho nối ngôi. Vua cố nhường cho anh, không dám vâng mệnh. Đế Minh mới lập Đế Nghi là con nối ngôi, cai quản phương Bắc, phong cho vua làm Kinh Dương Vương, cai quản phương Nam, gọi là nước Xích Quỷ.
Vua lấy con gái Động Đình Quân tên là Thần Long sinh ra con là Lạc Long Quân
Có 2 thành viên đã gửi lời cám ơn đến Bạch Đế vì bài viết hữu ích này:
Tại hạ có đọc được một thông tin thế này. Người ta nói rằng, triều đại các vua Hùng (Hùng Vương) không phải chỉ có 18 đời vua. Xét về mặt thời gian, thì đời vua Hùng đầu tiên bắt đầu trị vì là khoảng thiên niên kỉ thứ 4 (hoặc thứ 3) trước công nguyên, và đến cuối triều đại vua Hùng khoảng thế kỉ 3 trước công nguyên. Quãng thời gian này rất dài, và không thể nào 18 vị vua Hùng sống lâu đến thế để trị vì được. Các nhà nghiên cứu đã cho rằng, mỗi đời vua Hùng được nhiều vị vua lấy cùng niên hiệu trị vì và được xếp vào chung một "triều vua".
Chuyện này tại hạ lấy làm lạ. Không hiểu rằng, các vị vua Hùng đó lấy đâu ra ranh giới để lấy cùng niên hiệu và chuyển sang dùng niên hiệu mới? Tuy nhiên, suy đi tính lại, việc "dùng chung niên hiệu" này rất hữu ích, vì nó giúp dân ta duy trì được ngàn năm văn hiến, giữ được bản sắc dân tộc trước ách đô hộ của Tàu. Và, góp phần duy trì bền vững chế độ phong kiến sơ khai ở nước ta.
Vậy, không biết, truyền thuyết các đời vua Hùng mà ta đã từng đọc, không biết có còn chính xác không. Có lẽ, truyền thuyết mượn "một" trong nhiều "vị vua cùng niên hiệu" để kể chuyện hay chăng?
Có 3 thành viên đã gửi lời cám ơn đến Dương Nghiệp vì bài viết hữu ích này:
Tại hạ có đọc được một thông tin thế này. Người ta nói rằng, triều đại các vua Hùng (Hùng Vương) không phải chỉ có 18 đời vua. Xét về mặt thời gian, thì đời vua Hùng đầu tiên bắt đầu trị vì là khoảng thiên niên kỉ thứ 4 (hoặc thứ 3) trước công nguyên, và đến cuối triều đại vua Hùng khoảng thế kỉ 3 trước công nguyên. Quãng thời gian này rất dài, và không thể nào 18 vị vua Hùng sống lâu đến thế để trị vì được. Các nhà nghiên cứu đã cho rằng, mỗi đời vua Hùng được nhiều vị vua lấy cùng niên hiệu trị vì và được xếp vào chung một "triều vua".
Chuyện này tại hạ lấy làm lạ. Không hiểu rằng, các vị vua Hùng đó lấy đâu ra ranh giới để lấy cùng niên hiệu và chuyển sang dùng niên hiệu mới? Tuy nhiên, suy đi tính lại, việc "dùng chung niên hiệu" này rất hữu ích, vì nó giúp dân ta duy trì được ngàn năm văn hiến, giữ được bản sắc dân tộc trước ách đô hộ của Tàu. Và, góp phần duy trì bền vững chế độ phong kiến sơ khai ở nước ta.
Vậy, không biết, truyền thuyết các đời vua Hùng mà ta đã từng đọc, không biết có còn chính xác không. Có lẽ, truyền thuyết mượn "một" trong nhiều "vị vua cùng niên hiệu" để kể chuyện hay chăng?
Cũng chưa chắc đâu bạn.Tại sao lại lấy thời kì các vua hùng làm mốc lịch sử đầu tiên?Theo mình hiểu rằng khi vua Hùng đời thứ 1 lên ngôi lấy đặt tên đất nước là Văn Lang,có thể nói đây là nhà nước đầu tiên của đất nước chúng ta.Chính vì vậy các sử gia đã lấy đó làm mốc đầu tiên cho lịch sử Việt Nam.Còn về độ chính xác thì không ai có thể khẳng định được 100%,tất cả đều dựa trên sách sử ghi chép lại,rồi dân gian truyền miệng cũng như những di chỉ khảo cổ mà ta đã tìm được cho tới bây giờ.
Có 3 thành viên đã gửi lời cám ơn đến Bạch Đế vì bài viết hữu ích này:
18-07-2009
Chế độ Linear
